Aslan BalığıDeniz balıkları arasında en gösterişlilerinden birisi aslan balığıdır.Vücut formu,davranışları,avlanma teknikleri,zehirli yüzgeçleri ve sakin tavrıyla dalıcılar arasında haklı bir şöhrete sahiptir.Fazla hareketli olmaması nedeniyle sualtı fotoğrafçıları için kolay sayılabilecek konulardandır.Balığı tanımak ,sualtında balığı tespit etmekte faydalı olacaktır.Ayrıca balığın davranışları konusunda bilgi sahibi olmak hem dalıcı hem de balığın sağlığı açısından önemlidir.Bazı türlerin zehri yoğun ağrıya neden olurken bazı türlerin zehri daha ciddi sorunlara neden olabilir.Bu işin dalıcı tarafı.Nedense balık tarafını pek düşünmez ve araştırmayız.Örneğin kaç dalıcı karşılaştığı mürekkep balığının mürekkep üretmek ve suya salmak esnasında birkaç günlük enerji ihtiyacını kaybettiğini biliyor.Hoş bazı dalıcılar bunu bilseler de balığın mürekkep püskürtmesini izlemek için balığı sıkıştırmaya devam edeceklerdir.
Değişik coğrafyalarda değişik isimlerle anılmaktadır. En çok kullanılanları kullanım sıklığına göre, aslan, akrep, ateş, kelebek morina, tavus kuşu aslan balığıdır.
Balığın kafasından kuyruğuna kadar, beyaz üzerine kızıl ve kahverengi bantları vardır. Sırt ve anal yüzgeçlerinde koyu renkte benekleri vardır.Gözlerinin üzerinde de uzun dokunaçları vardır.Sırtında 12 (bazı türlerinde 13) zehirli dikeni ve tüye benzeyen 14 tane dikeni vardır.Anal yüzgeçte 3 diken ve 6-7 ışın bulunur.Ulaşabildiği maksimum boy 38-40 cm dir.Şimdiye kadar kayıt edilen en büyük aslan balığı 1,2 kg ağırlığındadır.
Avustralya nın batısından Malezya nın doğusuna,Fransız polinezyasından İngiltere nin Pitcairn adalarına ,Avustralya nın doğu kıyılarından Yeni Zelanda ya çok geniş bir coğrafya da dağılım gösterirler.Lesepsiyon göç ün etkisiyle Kızıldeniz den ülkemiz sularına gelen aslan balıklarına rastlanmaktadır.Şu ana kadar benim duyduğum kadarıyla Datça ve Saroz da görülmüştür.Küresel ısınma bu ivmeyle devam ederse yakın gelecekte pek çok yurtiçi dalışımızda aslan balıklarıyla dolaşacağız.Üzüleyim mi sevineyim mi bilemiyorum…
Aslan balığının zehri pufferlar da olduğu gibi balığın etinde değil,sırt yüzgeçlerindedir.Bu zehri sadece kendilerini korumak için kullanırlar.Önce dikenlerini kaldırarak düşmanlarını uyarırlar.Sonrasında düşmanı üzerine gelirse zehri kullanırlar.Yani düşmanının üzerine gitmez ,son ana kadar beklerler.Zehir protein bazlıdır.45 Derece ve üzerinde yapısı bozularak etkisini yitirir.Eğer kalp,göz,beyin gibi hayati önem taşıyan bir noktaya gelmezse zehrin ölümcül etkisi yoktur.Ancak çok acı verir.Zehrin dozu balığın büyüklüğü ile doğru orantılıdır.Çok çeşitli bölgelerde yaşasa da 1992 de Florida da yaşanan Andrew kasırgasından sonra sahil şeridindeki bir akvaryumdan denize karışmış ve bölge popülasyonuna eklenmesi ilginç bir noktadır.Buna benzer bir durum Monaco da bir akvaryumdan Akdeniz e yayılan katil yosun için de geçerlidir.
Aslan balıkları gündüzleri genellikle mercan ve kayaların arasında karınları duvara,zehirli yüzgeçleri dışarı bakacak şekilde baş aşağı durarak saklanırlar.Hava kararmaya yakın saklandıkları bölgeden çıkıp avlanmaya başlarlar.Resiflerde yaşayan kabuklu,omurgasız ve ağzına sığabilecek tüm balıklarla beslenirler.Yetişkinleri kendi türlerinin yavrularını dahi yiyebilirler.Gece dalışlarında dalıcıların fenerlerinin ışığından yararlanacak kadar fırsatçıdırlar)
Balığın avlanması da oldukça ilginçtir. Genellikle avına arkadan yaklaşıp bir köşeye sıkıştırdıktan sonra yüzgeçlerini açarak avının arkasından kaçmasını engeller.Sonrasında kurbağa balıklarında da görülen muhteşem bir emme hareketiyle avını yakalar.Bu emme hareketi o kadar hızlı ve sessiz olur ki grup içindeki balıklar aralarından birinin eksildiğini fark edemez.Fazla yiyecek bulabildiği dönemlerde avlayabileceği en fazla sayıda canlıyı avlayıp uzun süre bir şey yemeden yaşamayı tercih ederler.
Aslan balıkları resiflerde besin zincirinin en üstünde bulunmasına karşın, aslan balıklarını av kabul eden canlılar da vardır.Kurbağa balıkları (frogfish) bazı köpekbalığı türleri,ve bazı orfoz türleri tarafından yenilebilmektedirler.Ayrıca bazı büyük melek balıkları aslan balığının yüzgeçlerini yiyerek balığa zarar verebilmektedir.
Üreme dönemlerinde 1 erkeğe birkaç dişi düşecek şekilde resiflerde bir araya gelirler. Bu gruplarda sayı 9-10 u bulabilir.Erkeklerin renkleri koyulaşır ve üzerlerindeki koyu çizgiler gözle seçilememeye başlar.Dişilerinse rengi soluklaşır ,ağız ve karın bölgesi gümüşi beyaz bir renk alır.Bunun sayesinde geceleri aktif olan erkek aslan balıkları dişilerini daha kolay bulup çiftleşebilirler.Gün boyunca kurlaştıktan sonra akşamüzeri çiftleşirler.Dişiler çiftleşme sonucu 2000-15000 arası yumurta bırakırlar.2000 yumurtalık topakçıklar halinde bulunan yumurtalar 24 saat içinde yumurtalara ayrılır ,36 saat sonra yavrular çıkmaya başlar.
Deniz akvaryumlarının da vazgeçilmez canlılarındandır.Bulundukları akvaryumlara ayrı bir hava katarlar.Yiyebileceği büyüklükte balık ve kabuklularla beraber bakılmaya çalışılmamalıdır.Adı geçen canlılar er ya da geç av olacaklardır.Kuru yeme alıştırmak güç olsa da imkansız değildir.Önce canlı yemlerle beslenmeli sonra aşama aşama kuru yeme alıştırılmalıdır.Akvaryumda mercan yapıştırırken veya canlı yerleştirirken yavaş yavaş elinize yaklaşabilir.Bunun sebebi balığı elle beslemektir.Balık suya giren her elde yem verileceğini zannetmekte ve yaklaşmaktadır.Yem almaları dışında akvaryuma dayanıklı balıklardır.
Doğadaki zehirli canlıların zehirlerinden kanser dahil pek çok hastalığın ilacı için hammadde olarak faydalanılmaktadır. Halen yılan zehri temelli 5 değişik tedavi yöntemi ABD Sağlık Bakanlığından onay bekliyor.Beyin kanserine karşı akrep zehrinden ilaç geliştiriliyor. Bu bağlamda balık zehri henüz keşfedilmemiş bir alan.Belki de bazı hastalıkların çözümü derin mavideki zehirli balıklarda saklı.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=05e536157a0e4cbc1ebc38afcaeb02fa&topic=2926.0