Konu: YARIŞ ATLARININ BESLENMESI

[eXcaLibuN]

YARIŞ ATLARININ BESLENMESI
Atların doğru beslenmesi için önce ihtiyacın belirlenmesi gerekir. Ancak besin madde ihtiyaçlarının hareket ve faaliyete göre düzenlenmesi gerekir.
a) Besin madde ihtiyacı faaliyetle yükselir.

b) Çalışma verimi besin madde ihtiyacını artırmaz veya çok az yükseltir.

Önce enerji, elektrolit ve bazı iz elementler ile vitaminler ilk akla gelen besin maddeleridir. Yarış atlarında enerji kural olarak yaşama payının 2 katıdır. Bu durum atın canlılığına, metabolizmasına, hareketlerin ekonomik kullanımına göre değişir (% 30’a kadar). Atların vücut gelişimi enerji alımına göre değişiklik gösterir. Bu nedenle sürekli tartımlar veya göğüs çevresi ölçümleri yapılarak atın beslenme durumu belirlenir.

Özellikle protein alımına dikkat etmelidir. Protein yapı maddesidir. Hücreler enerji kullandığından kas çalışmalarında ilave protein gerekmez.

Enerji yanında elektrolitlerde (Na, K, Cl) gereklidir, çünkü bu elementler terle uzaklaşır.

Yarış kondisyonu için rasyonda Ca, P, Mg miktarının çok az artması yeterlidir (yaşama payına % 20 ilave). Mg ise daha fazla arttırılır. Atların önünde yalama taşı bulunuyorsa Na ve Cl ihtiyacı karşılanır. Fazla K gereksinimi ise kg'ın da 20 g K içeren kuru ottan sağlanır.

İz elementlerden I ve Se’un yüksek ihtiyacına dikkat etmelidir. I alımı yalama taşı veya iyotlu mineral yemlerle karşılanır. Yüksek tüketimde bezlerde aşırı aktivite olacağından aşırı tüketimden kaçınmalıdır. Se vitamin E gibi kas hücrelerinin fonksiyonu için önemlidir. Kuru ot, yulaf gibi ana yemlerle düşük Se alınır. İhtiyaçlar mineral yem veya karma yemlerle genelde karşılanır.

Aşırı protein tüketimde doğrudan performans düşmesi veya sağlık bozukluğu oluşmaz, oluşması aşırılığın derecesine bağlıdır. Aşırı protein alımında;

- Artan ısı sentezi

- Yüksek su tüketimi

- Plazmada yüksek amonyak miktarına yol açar.

- Performans düşer.

- Böbreklerden üre atımı artar

- Ahır klimasında fazla amonyak birikir ve solunum sistemine olumsuz etkisi olur.

Atın yarış kondisyonu için yemin içeriği ve hijyenik kalitesi çok önemlidir. Yemler mantar, bakteri, böcek ve insektisitten arınmış olmalıdır. En fazla tüketilen yulaf ve kuru ottaki kalite değişimleri performansı etkiler. Yemlerin hijyenik kalitesinin belirlenmesinde fiziksel görünüm, bütünlük, koku ve renk önemlidir. Mikroskobik yapılan incelemede yabancı madde, böcek, dışkı aranır. Dolaşım, kan damarı, kan miktarı, iskelet oluşumu yoğun antrenmandan etkilenir. Esansiyel amino asit, vitamin, mineral ve iz element ihtiyaç değerleri yükselir. Enerji metabolizması için gerekli vitaminler (tiamin, lajktoflavin, niasin ve pantotenik asit) karma yeme yeterince katılmalı, ancak ekstra yapılacak ilave gereksizdir. Yarıştan önce glikoz (şeker) vermek istenmez. Yarış, koşum, binek ve konkur atları kassel aktivite gösterirler. Bu yüzden özellikle ek enerjiye ihtiyaç duyarlar. Koşu ve konkur atlarında kısa süreli performans amaçlandığından solunum, dolaşım sistemleri, kan elementleri, kas ve iskelet sistemlerinin bütün olarak peformans yeteneklerine uygun olması gerekir. Antrenmanlarda tek tek organ sistemlerinin (kan, enzim aktiviteleri, hızlı şekilde karaciğer ve kaslarda glikojen depolarının sentez ve metabolizması) performans yetenekleri sağlanır veya kuvvetlendirilir.

Yarış atları, yaşama paylarına ilaveten enerjiye ihtiyaç gösterirler, ayrıca su ve elektroliti terleme ile kayıptan dolayı daha fazla tüketirler.

Yarıştan 1-2 gün önce kuru ot miktarı azaltılır, “ölü ağırlık” istenmez. Kuru ot mide-bağırsaklardaki fermantasyon noksanlığını ortadan kaldırır. Mide-bağırsakta gaz toplanmasını önler, solunum sistemine olacak baskıyı azaltır. Gerekli ve zorunlu olduğu durumlarda atlara toz, lapa yem verilir. Bu yemin sindirimi ve lezzeti iyidir. Fermantasyonu çabuk geliştiğinden hayvana verilen lapadan artık olanlar varsa atılır.

RASYON DÜZENLEME

[hide]Rasyon hazırlanırken temelde kaba yem ve kesif yemlerden (yulaf, karma yem) yararlanılır. Kaba yem alımıyla atlar bir yandan çiğnemekle uğraşırken, diğer yandan sindirim kanalı fonksiyonu sağlanır (tükürük, pasaj gibi), sindirim kanalında su tutulur. Aşırı kaba yem tüketiminde gereksiz yere aşırı su tutulumu nedeniyle istenmeyen bir ağırlık artışı olur. Kaba yemlerden proteini aşırı olmayan, kuru, depolanmış olanlar seçilmelidir. Son zamanlarda rasyonlara yağ katımı da tavsiye edilmektedir. Yağ ilavesi ile enerji yoğunluğu artar, protein alımı azalır. Aynı zamanda glikojen korunmuş olur. Yağ kaynağı olarak bitkisel yağ tercih edilir. Çalışan atlara rasyon hazırlamada şu noktalara dikkat etmek gerekir:

-Yararlanma yönü, yararlanma yoğunluğu, performans

-Bilimsel, uygun yemleri kullanma

-Satın alınabilirlik

-Yemleme tekniği

-Tüketilebilirlik

-Atın ihtiyacını belirleme

-Ekonomik olması.

Temel besin maddesi olarak kuru otun hijyenik, konserve edilmiş ve ham selülozdan zengin olması gerekir. Spor atları sezonda:

- hiçbir şekilde yem değişimine gidilmez

- sadece iyi kuru ot verilir

- sık öğünlerle küçük miktarlar halinde yemlenir

- sınırlı ham selüloz tüketir

- enerjiden zengin konsantre yem verilir

- yağ ilavesinden kaçınılır

- kısa süreli aşırı yüklenmelerde enerji kaybı üzüm şekeri ile azaltılır

- günlük gerekli yüksek enerji ve protein alımı yararlanma yönü ve yüklenmeye bağlı değişir.

YEM MADDELERİ

Yarış atlarının beslenmesinde genelde az miktarda yulaf, kuru ot, buğday kepeği gibi geleneksel yem maddeleri kullanılır. Kaba yem olarak ilk biçim çayır kuru otu tercih edilir. Yonca kuru otu ise yüksek protein düzeyi nedeniyle fazla tavsiye edilmez. Kuru otta mineral madde miktarı hakkında önceden kesin karar verilemez. Bazı bölgelerde Ca, Mg, Na veya karoten miktarı tablo değerinden düşük bulunmaktadır. Ayrıca besin madde bileşimi yanında kuru otta hijyen kalitesi de önemlidir. Bütün kirlilik çeşitleri yanında küflerle ve lipopolisakkaritlerle kirlilikte önemli miktarda bulunur. Mantar sporları ve lipopolisakkaritler yem tozlarında yoğunlaşır ve solunumla alınır. Şayet yarış atları solunum problemine sahip ise kaba yemin kalitesi daha da dikkat çekici olur.

Yulaf bütün at beslenen yerlerde temel yemdir. Çeşitli tahıl çeşitleri yüksek ham selüloz ve uygun yağ miktarına sahiptir. Düşük mineral madde ve vitamin miktarı (vit E hariç) olumsuz yönlerdir. Ayrıca tahıl tanelerinde özellikle yulafta yetersiz hijyen görülür. Bu durum her şeyden önce hasat sonrası yetersiz kurutma ve tanenin formunu korumaması (parçalanma gibi) mikroorganizma üremesine yol açar. Bu nedenle sık olarak hijyenik şikayetler olması şaşırtıcı değildir. Küf mantarları ve lipopolisakkaritler yanında yüksek miktarda maya miktarı da görülür, midede gaz oluşumu ve ağır koliklere yol açar. Gaz birikmiş bağırsaklar solunum odasının daralmasına ve akciğerlerin nefes alıp vermesini sınırlandırır.[/hide]
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=237c1bc9c98b1591d0848082d7cc8f88&topic=651.0

[Rocballor]

Sagol ben bi at binicisi olarak bunları biliyorum.