ÖRTÜ EPİTELİ
DERİ
Vücudun en büyük organıdır. %16 lık bir ağırlığa sahiptir
Epidermis-Dermis -Hypodermis
Derinin Fonksiyonu
• Deri vücudun yüzeyini dış fiziksel ve kimyasal etkenlerden koruması
• Isı ve su dengesini sağlama
• His sağlama
• Salgı (vitamin D üretimi)
• Ter bezleriyle dış salgı
Epidermis
• Çok katlı yassı ve keratinize epitel
• Epidermis’den şekillenen kıl follikülleri ter bezleri ve yağ bezleri
• Epidermal hücrelerde üretilen melanin ultraviole ışınlarına karşı koruyuculuk oluşturur.
• Epidermiste keratinosit, melanosit , langerhans hücreleri ve merkel hücreleri bulunur.
• Kılsız deri bögelerinde daha kalın kıllı deri bölgelerinde ince
• Kalınlıkları hayvan türlerine göre değişiklik gösterir.
Epidermis katmanları
• Stratum basale/germinativum
• Stratum spinosum
• Stratum granulosum
• Stratum lucidum
• Stratum corneum
Stratum Basale/Germinativum
• Tek katlı prizmatik
• Mitotik aktivite gösteren hücrelerdir.
• 15-30 günlük periyotlarla bölünür.
• Basophilic
• Merkel hücreleri ve melanositleri içerir.
Stratum Spinosum
• Küboidal ve poligonal hücrelerin meydana getirdiği kalın bir katmandır.
• Melanosit ve langerhan hücrelerinin uzantılarını içerir.
• Sitoplazmalarında keratinizasyonun başlangıcına bağlı olarak keratin içerir.
• Desmosonlara bağlı bağlantıdan dolayı dikensi katman olarak isimlendirilir.
• Bazal kısmında çok az mitotok hücre bulunur.
Stratum Granulosum
• 3-5 sıralı yassı yapıda
• Parlak bazofilik keratohiyalin granülleri şeklinde görülür.
• Keratinostlerdeki granüller hücrenin periferine yerleşir ve hücreler arasına verilirler.
• bariyer oluşturur.
Stratum Lucidum
• Hücreler asidafilik ve homojen bir özelliktedir.
• Hücre sınırlar belirgin değildir.
• Bütün türlerde görülmeyebilir. (kıllar)
• Keratohiyalin bu katmanda eleidin olarak isimlendirilir.
Stratum Corneum
* Katmanları ince kalın deride değişiklik gösterir.
*Ölü hücrelerin keratine dönüşmesiyle şekillenir.
Derinin Özellikleri
• Derinin rengi melanin içerigi, Karoten miktarı subkutan yağ ve damarlaşmaya bağlıdır.
• Melanin melanositler vasıtasıyla str. Bazalede üretilir.
Langerhans Hücreleri
• Str. Spinozumda bulunur.
• İmmun sistende görev alırlar.
• Kemik ilğinden köken alırlar
Merkel Hücreleri
• Str. Bazalede yerleşir.
• El ve ayak parmaklarında daha fazladır.
• Sensorik sinir sonlanlanmalarıyla ilişkilidir.
Dermis
• Str. papillare: Kalın, gevşek bağ doku, damarlar, mast hücreleri kıl follikülleri ter bezleri içeren kısmıdır.
• Str. retikülare: İnce daha kalın ve düzenli seyreden kollagen ve elastik ipliklerin oluşturduğu kısmıdır.
Dermis özellikleri
• Elastik ve kollagen ipliklerin ağında oluşur.
• Elastikiyeti yaşla birlikte azalır.
• Bol miktarda kan damarı ve lenf damarı içerir.
• Papilar katmandaki damarlar epidermis’inde beslenmesini sağlar
• Arterivenöz yumaklar kan basıncını ve ısı ayarlanmasını sağlar.
• Kıl follikülleri, ter bezleri ve yağ bezleri gibi epidermoidal oluşumlar dermis’in içerisine girer.
• Çok sayıda derideki his sinirler acı, his ve ısıyı algılamaz sağlar.
Hypodermis
• Deri altı bağ dokudur.
• Gevşek bağ doku deriyi altındaki organlara ve dokulara bağlar.
• Kolagen ve elastik iplikler lamaller halindedir.
• Yağ hücreleri bu lameller arasında toplanma gösterir.
Epidermoidal oluşumlar.
• Kıllar
• Deri Bezleri
– Yağ bezleri
– Ter Bezleri
– Süt Bezleri
• Boynuzsu oluşumlar
Deri Bezleri
• Yağ Bezleri: Kanallarla kıl follikülüne bağlanır.
----Ekrin (merokrin ) ter bezleri: Kanallarla direk deri yüzeyine bağlanır.
----Apokrin ter bezleri:Kanallarla kıl follikülünün üst kısımlarına bağlanır.
Yağ bezleri
• Bütün kıllı bölgeler bulunur.
• Dudaklar göz kapakları anüs ve penis ve dış işitme yollarında folliküle bağlı olmaksızın açılır.
• Holokrin tipte salgılama yapar.
• Suya karşı geçirgenliği azaltır ve antibakteriyel ve anti fungal özellik gösterir.
• Utlraviyole ışınlarına karşı fitre görevi görür.
Ekrin (merokrin) ter bezleri
• Korpus glandula yumaklanma yapar ve kanallarla epidermal yüzeye açılır.
• Kanallarla bezin çapları eşittir.
• Bezler miyoepitel hücreler taşır.
• Koyu mukoid hücreler ve açık akışkan salgı taşıyan salgı hücrelerde bulunur.
• Kanallar çok katlı küboidal epitele sahiptir.
• Sekresyon su, NaCl, urea, ammonia, uric acid içerir.
• Termoregulasyonda görev yapar.
Apokrine Ter Bezleri( koku bezleri )
• Korpus glandula yumaklanma yerine kıvrımlar gösterir.
• Ekrin bezlere göre daha geniş çapa sahiptirler.
• Kanallar kıl folliküllerinin üst kısımlarına açılır.
• Daha koyu ve yağdan zengindir.
• Hayvanlarda seksüel haberleşmeyi sağlar.
• Hayvanlar çoğunlukla bu bezlere sahiptir.
• İnsanlarda koltukaltındaki ve dış genital organlar çevresindeki ter bezleride apokrin tiptedir.
Ter bezlerinin uyarımı
• Apokrin ter bezleri adrenerjik sempatik sinirlerle uyarılır.
• Ekrin bezler sempatik kolinerjik sinirlerle uyarılır.
Derinin his reseptörleri
• Meissner korpukülleri dermal papillada bulunur.
• Pasini korpuskülleri dermisin alt kısmında ve hipodermiste yerleşir.
• Serbest sinir sonlanmaları dermis ve kıl follikülleri çevresinde yerleşir.(Temas, acı, sıcaklık )
Boynuzsu Oluşumlar
• Tırnaklar( İnsanda:ungues, Tek par:ungula, Çift tır.: ungule, Kar.:unguikule )
– Kapsula ungulae
• Paries unglea
• Solea ungulea
• Kuneus unglea
• torus
Süt bezleri
• Birleşik tubuloalveoler yapıda bezlerdir.
• Parenşim ( alveoller, İntralobuler ductus lactiferi, İnterlobuler ductus lactiferi ve interlober ductus laktiferiden oluşur.
• Stroma (İnterstitium ): Bağ doku
Memeler
• İnfantil Meme
• Ergin Meme
– Dinlenme
– Gebelik
– Laktasyon
• Senil meme
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=cd344868d81bbd18a4e2e57c14c37210&topic=1735.0