Konu: Ruminal Laktik Asidozis

[eXcaLibuN]

Kolay sindirilebilir karbonhidratlardan (CH) zengin gıdaların (özellikle buğday ve mısır gibi tane yemler, şeker pancarı, elma vb) fazla miktarda alınmasıyla şekil-lenir. Ruminal laktik asidozis ve rumenitis özellikle entansif et ve süt sığırcılığında önemli bir sorundur. Has-talık klinik olarak sindirim bozukluğu, şiddetli toksemi, ishal, dehidrasyon, rumen stazı, halsizlik, yerden kalkamama ve yüksek mortalite ile karakterizedir.

Toksik düzeylerde CH’ların alınmasından sonra rumende mikroflora değişir, gram(+) bakterilerin (streptococcus bovis) sayısı artar, normal olarak bulunan gram(-) bakterilerin yerini alır, bu bakteriler de CH’lardan fazla miktarda laktik asit oluşturur, uçucu yağ asitlerinin (laktik, propionik ve bütirik) konsantrasyonu yükselir, pH düşer, bu düşük pH da sellülotik bakteriler ve protozoonlar yıkımlanır, laktobasilluslar ise artar. Bu son bakteriler de yine CH’lardan fazlaca laktik asit oluşturarak pH’yi daha da düşürürler. Kimyasal rumenitisin oluşması ve laktatların absorbsiyonu sonucu asidozis oluşur. Gözlenen en yaygın lezyon abomazum plikalarındaki siyah veya kestane renginde eroziv bölgelerdir.

Düşük pH nedeni ile;

1.   Rumen hareketleri azalır, pH 5’in altında de ise tamamen durur.
2.   Ön midelerdeki bir çok epitelyal reseptörler inaktive edilerek retikulo-ruminal hareketler engellenir.
3.   Tükürük salgısı durur ve böylece tükürüğün tam-pon etkisi de kalkar.
4.   Rumende ozmotik basınç artar ve böylece siste-mik dolaşımdan rumene sıvı çekilir, rumen içeriği sulu bir durum alır, sonuçta; hemokonsantrasyon, dehidrasyon, anüri ve dolaşımda kollaps şekillenir.
5.   Bağırsaklara da geçen yüksek laktat içeriği orada da ozmotik basıncı artırarak yine su çekilmesiyle dehidrasyonun şiddeti artar ve ishal görülür.
6.   Rumen ve bağırsaklardan laktatların emilimi sis-temik asidozisi oluşturur.

Hastalık, fazla miktarda fermente olabilen CH’ların yendiğinin bilinmesi ve dolaşım yetmezliğinin saptanma-sıyla teşhis edilir.

Ruminal laktik asidozisin komplikasyonu olarak oluşan rumenitisler;

1.   Kimyasal rumenitis

Rumende laktik asidin yüksek konsantrasyonu sonu-cu oluşur. Protozoonların yokluğu önemlidir. Rumen, retikulum ve omazum mukozası serozadan da seçilebi-len mavimtırak renktedir. Mikroskobik olarak rumen papilları genişlemiş ve epitel hücrelerinde sitoplazmik vakuoller bulunur. Ayrıca fokal erozyon, ülserasyon ve mukozal-submukozal nötrofilik infiltrasyon olabilir.

2.   Mikotik rumenitis

Ruminal laktik asidozisin akut dönemini atlatan hayvanlarda Mucor, Rhizopus ve Absida cinsi oportünistik mantarlar tarafından oluşturulur. Bu man-tarların damar duvarına invazyonu sonucu vaskülitis ve trombozların oluşması lezyonların temelidir. Hemorajik ve fibrinli peritonitis, omentumun rumene yapışması, ön mide duvarında (rumen) 1cm veya daha büyük hemorajik infarktüs alanlarının oluşması ve lezyonlu bölgelerin sert ve köseleye benzemesi dikkati çeken makroskobik bulgulardır. Ayrıca şiddetli olgularda retikulum ve omazumda da hemorajik ve nekrotik alanlar görülebilir. Mikroskobik olarak rumenin tüm duvarı hemorajik ve nekrotik olup yoğun fibrinli eksudat ve lökosit infiltrasyonu belirgindir. Şiddetli nekrotik vaskülitis ve trombozlar karakteristik bulgulardır. Ayrıca nekrotik alanlarda ve damarlarda mantar hifalarına da rastlanır.

3.   Nekrobasiller rumenitis

Etken Fusobacterium necrophorum’dur. Ön mide-lerde ve karaciğerde tipik geniş koagulasyon nekroz odakları ve ülserasyon oluşturur.

Paraziter Hastalıklar

Paramphistomum spp (duodenumdakiler şiddetli enteritis yapar), Gongylonema spp ve Callitroga hominovorax (rumen myazisi genç buzağılarda ölüme neden olur).
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=f27f1011cdb760b52e25900cc0275754&topic=4911.0