köpeklerde ve kedilerde hayali(yalancı) gebelik (pseudocyesis)
yalancı gebeliklerin sebebi prolaktin konsantrasyonunun artışı,progesteron konsantrasyonunun azalması nedeniyle özellikle köpeklerde nadirende olsa kedilerde görülür(bütün evcil hayvanlarda da nadir görülür) özellikle metaöstrus dönemlerinde görülür.endometirium gebeliktekine benzer histolojik deyişikliklere uğrar, tedavi erken aşamada yapılırsa prognozu olumludur.dikkatli gözlemlemekle tespit edilebilir hayali gebeliklerin oluşması için çiftleşmenin yanında hiç çiftleşmeyen petlerdede görülür.prolaktin hormonu temel etkendir.
semptomlar (klinik belirtiler)
1-gizlenme ve saklanma duygusu.
2-hareketlerde azalma.
3-kilo alımı obesite.
4-iştah artışı.
5-karnın özellikle büyümesi.
6-memelerde hassasiyet ve süt görünümünde sıvı gelmesi.
7-kendine doğum için yer hazırlama (toprağı kazma)
8-memelerde hepsinden süt gelmeyebilir bazen tek bazende bütün hepsindende süt görünümünde sıvı gelir.
9-memelerde sıcaklık artışı ödem görülür.
labratuvar bulguları
1-progesteronda düşüş(-) serumda progestoron düzeyi saptanır.
2-prolaktinde artış(+)
semptomatik belirtiler bazen gizli olabilir.
hayali gebeliklerde köpek veya kedi kendini hamile hisseder özellikle köpeklerde ilk 40 gün içinde karın belirgin bir şekilde şişer daha sonrasında hızla iner.hatta kimi hasta sahiplrei köpeklerinin hamile olduğunu zannnederek bize başvurur yapılan ultrasonografi/radyoloji tetkikleriyle muayneye alınır.hayali gebelik hem psikolojik hemde fizyolojik bir rahatsızlıktır,psikolojik etkileşimler çok dikkatli takip gereklidir ağlama,sızlama yalancı gebelik geçiren hayvanlarda hassaslık daha duygusal bazende agresif olabileceğini unutmayınız meme ve rahim kanser riskini azaltmak için veteriner hekim tarafından altı ayda bir muayne önerebilirim.öncelikle memelerde yoğun süt görünümlü sıvının elle boşaltılması (muayneden sonra karar veriliyor gerekirse sağım yasaklanıyor) hormon tedavisi uygulanması tedavinin temelini oluşturur,ayrıca memelere soguk duş veya buz kompresler uygulanması gerekmektedir.kimi zamanda hasta sahipleri memeden gelen akıntıyı önemsememektedir ve boşaltılmayan memelerdeki süt benzeri sıvı akamadığı için belli bir süre sonra peynirleşerek katılaşır ve bir kitle olarak o bölgede kalır ileri zamanlarda bu kitleler kötü huylu tümörlere dönüşerek hayvanın hayatını riske sokabilir onun için uygun dönemde tedavinin doğru bir biçimde yapılması şarttır tedavide beslenme rasyonu deyiştirilerek proteini yüksek gıdalardan uzak tutularak süt oluşumu azaltılmaya çalışılır,light mama ve hayvansal protein yasaklanarak bitkisel gıdaya yönlendirilir hasta sahibi.edindiğim bir izlenimde hiç doğum yapmamış köpeklerde daha sık görülme olasılığının yüksek olmasıdır.kliniğimize baş vuran hastalarda %70 gibi yüksek orandadır.hayali gebelikler tekrar nüksedebilir.hasta sahibi istekliyse hayali gebeliklerin tekrarlamaması için tekrar overiohisterektomi yapılması önerilmektedir .ayrıca tedavi sırasında sıvı tüketimi 3-7 gün boyunca sudan uzak tutularak laktasyonun bitmesi saglanabilir uzak tutma 8-12 saatler aralığında olmalıdır.ayrıca elizabeth tasması takılarak vücudunu yalaması önlenilir ayrıca çok sevdiğiannelik yapması için gerekli oyuncak ve eşyaları uzaklaştırmakta fayda vardır piyometra ile komplikelik görülebilir o yüzden tedavide overio histerorectomie önerilir çiftleşmeden sonra ortalama 40 . günden sonra rahimde fötüsun olup olmamasına bağlı da tanıyı kolaylaştırmaktadır.palpasyonlar yanıltıcı olabilmektedir çünkü karın duvarının gergin olması veteriner hekimi yanıltabilir .klinik deneyimim özellikle golden retriverlerde ,ingiliz puanterlerde.terrier.rus finolarında yoğun olarak gözlemlemekteyiz.çoğu olğularda kendiliğinden iyileşme görülür bazen hasta sahibi düzelmeden yaklaşık 8 ay sonra pyometra olgusu ile kliniğimize baş vurmaktadır.bazen çok ciddi sonuçlar doğurmaktadır hafif hayali gebelikler hiç bir müdahale olmada kendiliğinden iyileşebilir. köpeklerde hayali gebeliklerde stress faktörleri azaltılmaya çalışılır bunun için gün içi gezdirmelerinin sayısı artırılır.besinlerde sıvı oranı düşük besinlerin seçilmesi gerekmektedir.hayali gebeliklerde hasta sahibi olayı anlandıramazlar ayrıca izlediğim bir olgu daha var çok duygusal ve ileri derecede bütün sevğisini (çocukları olmayan hastalarda özellikle bayan sahipli olanlarda)köpeğine veren hastalarda hayali gebeliklerin oluşması ilğinç aralarındaki ilişkileri seviyede ve artık bir bebeğe ve çocuğa nasıl özen gösteriyorlarsa aynı şekilde köpeğine uygulayan köpek sahiplerinde hayali gebelikleri gözlemlemekte ilginç.kimi hayali gebeliklerde içeriden gelen sütümsü sıvı kanlı olabilir bu durumda aklımıza yumurtalık ve rahim problemleriyle beraber komplike bir dosyada çıkabiliyor.ultrason taramalarıyla ve ilaçlı rahim filimleri teşhisi kolaylaştırıcı yöntemlerdei.jinekolojik olarak köpeklerde adet gecikmeleri önemsenmelidir muhakkkak veteriner hekiminizle görüşünüz yumurtalıklarda ki anormalllik varmı yokmu gerekirse düzensizlik tedaviyle düzeltilmelidir.hayali gebeliklerde tedavide östrojenler,androjenler,progestagenler,anabolik steroidler kullanılmaktadır.herzaman geçerli olan bir kural jinekolojide geçerlidir hormon mekanizması çok karmaşıktır ve dikkatli uygulamalar gerektirmektedir.memelerden yoğun süt benzeri sıvı akımı sıraında ve ellle masj yöntemiyle memeleri sağarken meme dokusunda tahrişler olmaktadır bepanten pomad kullanımı önermekteyiz tedavinin temeli iki gün aralıklarla yapılan hormon tedavisidir ve zor hayali vakalarda başarı şansımızı ciddi olarak artırmaktadır.sedatif kullanımı çok dikkatli bir şekilde yapılmalıdır üst üste bir kaç kızgınlık sonrası yaşanan yalancı gebeliklerde rahim iltihabı meydana gelme olasılığı fazladır.unutulmaması gereken bir olguda memelerde süt benzeri sıvının alınması amacıyla yapılan sağımlar meme bezlerini aktive edeceğinden muhakkak uygulama işleminin yapılıp yapılmayacağına veteriner hekiminiz karar vermelidir buda muayne işleminden sonra karar verilebilir kimi olgularda meme bezlerinde süt benzeri sıvı kanlı ve çok koyu kıvamlı ise ve akamıyorsa elle masj yapmak gerekebilir.tedavide kullanılan progestagenler çok nadir de olsa yan etki yaratabilir iştah artışı,kilo alma,tüy dökülmesi,memelerin gelişmesi,ateş oluşumu,kistik endometrial hiperplazi ler görülebilir bellli bir süre sonra yan etkiler ortadan kalkacaktır en çok çekindigimiz progestagenik etki utrusta pyometra oluşumuna yatkınlık yaratabilir o yüzden dikkatli olarak çok gerekmedikçe uygulanmaması tavsiye edilir.bu arada ilğinç bir araştırmadan sizlere bahsetmek istiyorum yapılan araştırmalarda vajinal smear alınarak hamile köpeklerde 40.günden sonra yüksek progesteron seviyesi nedeniyle gebelik teşhislerinde progesteron seviyesi nedeniyle gebelik teşhislerinde progesteron seviyesi bakılarak gebelikgebelik teşhisi yapılabilir ,ama gebe köpeklerde 40.günden sonra progesteron konsantrasyonunun gebelik açısından önemi çok düşüktür,hamile köpeklerde relaksin seviyesinde tespit edilen artış ,klinik ve klinik olamayan hayali gebe köpeklerde görülmemektedir o yüzden sonuç olarak hamile köpeklerde relaksin seviyesindeki artış hayali gebelik tanısında bize smear test sonuçlarına göre hayali gebelik tanısında yeni bir tıbbi bilimsel bakış açısı yaratmaktadır.
Tolgay Aytar
veteriner Hekim
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=f9f088ef50c7d3406caa2ed8aef0d01b&topic=2969.0