PROTOZOONLARDA KİSTLENME
Bazı parazitlerin trophozoitleri tabiat şartlarında canlılığını koruyabilmek için
dayanıklı bir forma girerler. Buna kist olaya da kistlenme denir. Birçok protozoonun
biyolojisinde kist safhası görülür. Kistler protozoon enfeksiyonlarının naklinde ve üremede
rol oynarlar. Bu nedenle koruyucu veya üreyici olurlar. Kistlenmeden önce protozoonun
stoplazmasında kist duvarı salgılanır. Besin vakuolleri dışarı atılır. Nişasta ve glikojen gibi
maddeler stoplazmada bolca depolanır. Hareket organelleri , aksositil, sitostom kısmen
veya tamamen rezorbe edilir. Vücut suyu azaldığından stoplazma koyulaşır ve kuraklığa
dayanıklılık artar. Kistlenmeye geçiş olan bu döneme prekistik dönem denir. Kist formları
trophozoitlere göre daha küçük ve daha az aktiftir. Kistler yuvarlak veya oval şekilde olup,
kist duvarı 1-3 tabakadan yapılmıştır. Kistler kötü çevre şartlarında da bir süre dayanırlar.
Besin maddelerinin az olduğu kültürlerde de kist oluşumu gözlenir. Ayrıca bazı özel gıda
maddeleri de kistlenmeyi kolaylaştırır. Örneğin, kültür ortamına nişasta ilave edilirse
Entamoeba histolitica'nın kistlenmesi kolaylaşır. Kistler bir yerden başka bir yere rüzgar,
su akıntısı ve bazı insektlerle kolayca taşınırlar.
Protozoonun trophozoitlerinin yaşayabileceği çevre şartları oluştuğunda, kistten
çıkma gözlenir. Kistten çıkmada, dış organellerde ve birazda iç yapıda yenilenme görülür.
Kist duvarı yırtılır, protoplazma su absorbe eder ve 4 saat içinde protozoon kistten
kurtulur. Daha sonra da yeni genç fertler meydana gelir.