BENİGN VE MALİGN TÜMÖRLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Tümörler yukarda da anlatıldığı gibi benign ve malign tümörler olmak üzere iki kısma ayrılır. Bu ayrımda önemli olan özellikler ise şunlardır:
1. Hücre morfolojisi: “Tipik ve atipik” hücre morfolojisi söz konusudur . “Tipik hücre” benign tümörlerde bulunan ve onların parankimini oluşturan hücredir. “Atipik hücre” ise malign tümörün parankimini oluşturan hücredir. Işık mikroskobunda görülebilen atipik hücrelerin özellikleri şunlardır:
a) Çekirdek sitoplazma oranı normal bir hücrede 1/4 veya 1/6’dır. Bu oran atipik hücrede yaklaşmış yani çekirdek sitoplazma oranında çekirdek lehine bozulma olmuştur.
b) Hücre çekirdeği hiperkromatikdir.Bu duruma “hiperkromazi” durumu denir.
c) Atipik hücre çekirdekleri arasında şekil büyüklük farkı vardır ki bu duruma “anizonukleozis” denir.
ç) Atipik hücrelerin sitoplazmaları arasında da şekil ve büyüklük farklıdır ki bu duruma “anizositozis” denir.
d) Atipik hücrelerin boyut ve şekilleri farklıdır ki bu duruma da “pleimorfizm veya polimorfizm” denir
e) Atipik hücrelerin çekirdek büyüklük ve sayıları artmıştır.Çekirdek büyüklüğü normalin 2-3 katı fazla olabilir. Sayı olarak ise 2 veya 3 olabilir.
f) Bazan atipik hücre kromatini kaba taneli ve düzensiz bir görünüm alır.bazan da çekirdek zarının altında toplanabilir.
g) Atipik hücrenin kromozomlarında değişiklik görülür. Kromozomlarda genellikle sayı artışı şeklinde değişiklik (poliplodi) gözlenirken kromozomların kabalaştıkları da görülür.
2. Hücre diziliş ve organizasyonu: Normal bir doku hücrelerinde organizasyon vardır. Bez epitelinin benign tümörlerinde organizasyon sadece bez yapılarındadır. Bu bez yapılarında akıtıcı kanal yapıları yoktur. Normal bir bez yapısında asinuslar aynı çapta iken benign tümöral oluşum bulunan bezlerde asinusların normalin aksine daha geniş veya daha dar oldukları belirlenir. Bu bezlerde normal bez dokularında olan bazal membran yapısı da yoktur.
Bez epitellerinde yer alan malign bir tümör durumunda ise hücre dizilişi, polaritesi ve organizasyonu tamamen ortadan kalkmış gibi görülebilir. Böyle bir tümoral dokuda bazal membran olmadığı için sırt sırta vermiş hücre toplulukları göze çarpar.
3. Mitoz: İyi huylu tümörlerde seyrek kötü huylu tümörlerde sık rastlanan bir durumdur.
4. Dev hücreleri: Malign tümörlerde çok çekirdekli dev hücreleri oluşabilir. Kolaylıkla bunlar diğer dev hücrelerinden ayrılabilirler.
5. Karyotipik değişikler: Tümör Hücrelerinin normal hücrelerden ayrılmasına yarayan diğer bir özellik te karyotipik özelliklerdir. Normal hücreler diploid sayıda kromozomlara sahip iken malign tümör hücresi daha az veya daha fazla sayıda kromozom defektine sahiptir.
6. Stroma: Tümörün destek dokusu olan bu doku, tümörü besleyen damarları içerisinde barındırır. Genellikle sarkomlar damardan zengin ve bağ dokudan fakir bir stromaya sahiptir. Diğer taraftan yavaş büyüyen tümörlerin stroması ise damardan fakirdir. Buna göre bağ dokudan zengin stromaya sahip tümörlere skiröz, parankimden zengin tümörlere ise medüller tümörler denir.
7. Damarlanma: Tümörün beslenmesi ve parankiminin gelişmesi stromasına ve damarlanmasına bağlıdır. Benign tümörler normal dokular gibi damarlanmaya sahiptir Oysa malign tümörler, daha ilkel damarlanırlar. Bu yüzden hızlı bir şekilde geliştikleri için tümör parankiminde iyi beslenememeye bağlı nekroz durumu gelişmektedir.
8. Büyüme hızı: Benign tümörler çok yavaş gelişirken malign tümörler çok hızlı büyürler.
9. Gelişme şekli: Benign tümörler ekspansif şekilde gelişirlerken, malign tümörler infiltratif şekilde gelişirler
invazyon: Malign tümörlerde ana tümör kitlesi yanında primer tümör ile bağlantısı kesilmeden tümörün bitişik dokuya yayılması demektir.
10. Metastaz: Tümörün oluştuğu dokudan daha uzak doku ve organlarda yavru tümörler oluşturmasına metastaz denir. Çoğunlukla malign tümörlerin bir özelliğidir.
11. Tümörlerde nüks (Rekkürens): Tümörlerde nüks tümörün operasyonla alınmasından sonra aynı yerde ve aynı özelliklerde tümörün oluşmasıdır. Kapsülsüz olan malign tümörlerde görülebilen bir özelliktir.
12. Makroskopik yapı ve şekillenme özelliği: Tümörler yer aldıkları dokuya veya tümörün iyi ya da kötü huylu olmasına bağlı olarak makroskopik olarak şekillenir. Genellikle polipöz ve papillifer tümörler iyi huylu, fungöz ve ülserli tümörler ise kötü huyludur.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=32fb4d09bca146d2fbc5770c909e63dd&topic=1282.0