Demodicosis (Demodeks Uyuzu)
Hastalığın nedeni nedir?
Köpeklerde hastalığı oluşturan etken demodex canis türü parazittir. Gözle görülemeyen ancak mikroskobik bakı ile görülebilecek büyüklükte olan bu parazit sağlam köpek derisinde de bulunabilir.
Hastalık hangi ırklarda görülür?
Hastalık tüm köpek ırklarında görülebilmekle beraber Doberman, Boxer, Fox Terrier gibi kısa tüylü köpeklerde ve German Shepherd Dog’larda uyuza karşı yatkınlık söz konusudur.
Hastalığı hazırlayıcı faktörler nelerdir ?
Her şeyden önce hastalık etkeni olan demodex cinsi uyuz etkeninin var olması birinci faktördür. Köpeklerin normal deri yapısında daima bulunabilen bu etkenin hastalık oluşturmasında çeşitli faktörler etkin olur.
Çevre ısısı bu faktörlerden biridir. Demodex soğuk hava koşullarında etkin değildir ancak havaların ısınması ile hareket kabiliyeti artan etken, yüksek sıcaklıklardan etkilenir. Uyuz etkeni uygun ortam ve sıcaklıkta yumurtadan çıkarak larva haline geçer. Daha sonra nymf haline geçen etken iki kez gömlek değiştirerek erişkin formunu kazanır.
Deri bütünlüğünün bozulmasına neden olan deri hastalıkları ve yaralanmalarda, etkenin bulaşmasını kolaylaştıran faktörlerden biridir.
Deri direncinin yanında genel olarak köpeğin vücut direncinin azaldığı
Distemper gibi ağır seyirli enfeksiyonların varlığıda hastalığın oluşumunda hazırlayıcı rol oynayabilir.
Ayrıca, kötü bakım şartları, yetersiz ve dengesiz beslenme, tüy bakımının yetersizliği gibi faktörler de hastalığın oluşumunu kolaylaştırabilir.
Hastalığın bulaşması nasıl olur ?
Bulaşma direk temas yolu ile olabileceği gibi uyuz bir köpeğe ait tasma, yatak, taşıma kabı vb. eşyalar ile de olabilir. Özellikle anneden direk olarak bulaşan demodex’in henüz vücut direnci yetersiz olan yavrularda gelişimi kolay olmaktadır.
Hastalığın gelişimi nasıldır?
Deri üzerinde yumurtadan çıkan larvalar, nymph devresini geçirdikten sonra ergin hale geçer. Hazırlayıcı faktörlerin varlığında örneğin; deri bütünlüğünün bozulduğu veya vücut direncinin zayıfladığı durumlarda deri altına özellikle kıl folliküllerine yerleşerek zamanla çevre dokulara yayılmaya başlar.
Kepekli veya püstüler form şeklinde gelişebilen hastalığın yaklaşık üç hafta gibi bir sürede ilk belirtileri görülebilir.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Köpeklerde görülebilecek klinik belirtiler hastalığın geliştiği forma bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Kepekli formu; kenarları kabarık, kırmızı renkte ve üzeri kepekli küçük yuvarlak noktacıklar ile karekterizedir. Zamanla bu alanlar genişleyerek daha yaygın bir hal alır. Bölgede tüy dökülmesi ve hatta kılsız alanların oluşması söz konusudur. Zamanla deri kepekle kaplı bir görünüm alabilir.
Çoğunlukla baş, boyun, göğüs ve arka bacaklarda görülür. Kaşıntı yoktur.
Püstüllü form; Kırmızı renkte küçük noktacıklar şeklinde tüberkül ve püstüllerin oluşması ile karekterizedir. Başlangıçta baş bölgesi, göğüs ve karın altında şekillenen bu püstüller zamanla yayılarak tüm vücudu kaplayabilir.
Sıkıldığında içlerinden kanla karışık bir irin gelebilen bu formda, irinli ve ülseratif dermatitis gelişmesiyle birlikte belirtiler daha şiddetlenebilir.
Kronikleşen durumlarda derinin elastikiyeti kaybolur ve deri kalınlaşarak kıvrımlar oluşabilir.
Hastalık özellikle ülseratif dermatitisin şekillendiği şiddetli olaylarda tedaviye direnç gösteren inatçı bir seyir gösterebileceği gibi zayıflama, kaşeksi ve sepsis sonucu ölüme de sebep olabilir.
Nasıl önlem alabiliriz?
Düzenli tüy bakımı yapmak, sık yıkamalardan kaçınmak, banyodan sonra iyi kurulamak, başka bir köpeğe ait tasma vb. malzemeyi kullanmaktan sakınmak, beslenmesine dikkat etmek ve gezinti yaptığınız alanlar konusunda seçici davranarak koruma sağlayabilirsiniz.
Sonuç
İnsanlara bulaşabilen zoonoz karekterli bir hastalık olması ve köpeklerde ileri boyutta olduğunda genel durum bozukluklarına da neden olabildiğinden önem taşıyan bir hastalıktır.
Bulaşma ve yayılmasının kolay olması nedeniyle köpek populasyonu içinde sık olarak görülen bir hastalıktır. Ancak doğada yaygın olarak bulunabilen hastalık etkenlerinin köpeklerle temasını kesmek kolay olmayacağından koruyucu önlemler daha önem taşımaktadır. Bu nedenle hastalığa hazırlık yaratan faktörleri engellemek ve deri hassasiyetine neden olan hastalıkların varlığında daha dikkatli davranmak gereklidir.
Şüphelendiğiniz bir durumun varlığı halinde veteriner hekiminize giderek mikroskobik inceleme yaptırabilirsiniz. Deri yüzeyinden kazıntı alınarak yapılan bu uygulama ile uyuzun teşhisini yapmak mümkündür.
Tedavisi mümkün olan uyuzun bazı durumlarda inatçı bir seyir izlemesi tedavinin uzamasına neden olabilir. Ancak ilaçlı banyolar, oral yolla veya enjeksiyon yolu ile uygulanan medikal tedavilerle tam bir iyileşme sağlanabilir.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=555383d4f3c242ffaade5cd75249e4e6&topic=1895.0