İNEKLERDE PROLAPSUS UTERİProlapsus uteri genellikle güç doğum nedeniyle doğumu izleyen birkaç saat içerisinde oluşan ve sahada veteriner hekimlerin en sık karşılaştığı sorunlardan birisidir. Bazı olgularda beraberinde hipokalsemi de oluşabilmektedir. Yonca bakımından zengin meralarda beslenen hayvanlarda, östrojenik etkiye bağlı olarak pelvis ligamentleri ve vulva etrafındaki dokuda oluşan gevşeme nedeniyle prolapsus uteriye sık rastlanmaktadır.
Prognoz olgunun üzerinden geçen süreye, ödemli uterusta oluşan lezyonlara ve hipokalseminin varlığına bağlı olarak değişir. Olguyu izleyen birkaç saat içerisinde müdahale edilirse prognoz iyidir. Prolabe organın ağırlığına bağlı olarak mezovaryumun torsiyonu ve a. ovarica’nın rupturu söz konusu olabileceğinden erken müdahale çok önemlidir.
Tedavide izlenecek yöntem• Olgunun ayrıntılı muayenesi sonucu red veya amputasyona karar verilir; ancak
hipokalsemi söz konusuysa
öncelikle kalsiyum tedavisi uygulanmalıdır. İleri
derecede nekroz oluşmamışsa organın reddi gerçekleştirilmelidir.
• Hayvanın ayakta veya yatıyor olmasına bakılmaksızın kasılmaları ve red işlemi
sırasında defekasyonu önlemek için epidural anestezi uygulanmalıdır. Epidural
anestezinin bir avantajı da red işleminden sonra da bir-iki saat süreyle kasılmaları engellemesidir.
• Yatar pozisyondaki hayvanların arka kısmının bir ot balyası veya başka bir
düzenekle yükseltilmesi kitledeki ödemin azaltılması ve reddi bakımından yarar sağlar.
• Daha sonra prolabe organ ılık fizyolojik tuzlu suyla yıkanmalı ve
yabancı maddelerden arındırılmalıdır. Temizleme işlemi sırasında pamuk yerine
temiz bez kullanılması önerilmektedir. Uterusun temizlenmesi ve reddi sırasında
bir yardımcının temiz ve ılık bir ıslak havluyla organı aşağıdan desteklemesi gerekmektedir.
• Yavru zarları uterusdan ayrılmamışsa karunkulalar ayrılmalıdır. Ayırma işlemi
sırasında aşırı derecede hemoraji oluşuyorsa uterusun membranlar
üzerindeyken reddedilmesi ve daha sonra retensiyo sekundinarum tedavisi uygulanması daha uygun olabilir.
• Prolabe kitle idrar kesesini içerip içermediğine dair muayene edilmelidir.
İdrar kesesi prolabe uterus içerisinde fluktuan bir kitle olarak palpe edilebilir.
Kese küçükse reddi kolay olabilir; ancak büyükse plastik bir kateter vasıtasıyla
üretradan kateterizasyon yapılarak yerleştirilmelidir.
• Daha sonra hekim ellerini yıkayıp uterusu vulva dudaklarına yakın
kısımdan başlayarak yavaş hareketlerle reddetmelidir. Vulva dudaklarının sabunla
kayganlaştırılması, işlemi kolaylaştırabilir. Kitle dışarıdan gözükmeyecek şekilde
reddedildikten sonra hekim kol uzunluğu boyunca palpasyon yardımıyla organı
yerleştirmelidir. Burada önemli olan nokta uterusun serviks içerisinden geçirilerek
yerleştirilmesidir. Bu işlem için bir elle serviks tutulurken diğer elle uterusun itilmesi önerilmektedir.
• Uterus tonusunu düzelterek nüksleri
engellemek amacıyla red işleminden sonra oksitosin enjeksiyonu yapılmalıdır.
• Son olarak parenteral antibiyotik
veya her iki cornuya antibiyotik oblet uygulamaları yapılmalıdır.
• Red işleminden sonra vulva
dudaklarına dikiş konulması önerilmekle
beraber; esas olan uterusun tekrar prolabe olmasını engellemektir.
Vulva dikişi daha çok prolapsus vagina ile beraber seyreden olgularda uygulanmalıdır.
• Enfekte ve nekroze olgularda ise organın amputasyonu yapılır.
Operasyon epidural anestezi altında serviksin hemen önüne konan bir ligatürü ve prolabe
kitlenin ligatürün 8 cm posterior kısmından eksizyonunu içermektedir.
Profilaksi
Öncelikle hipokalseminin profilaktik tedavisi amacıyla, hasta sahibi gebe ineğin bakım ve beslenmesine
ilişkinbilgilendirilebilir. Hayvanın metabolik hastalıklara predispoze olmaması için
doğum öncesinde katyon-anyon dengesi düzenlenmiş bir rasyon önerilebilir. Ayrıca
hayvan sahibinin güç doğum sırasında yavruyu bilinçsizce çekip çıkarmasının yol
açabileceği sonuçlar anlatılmalıdır. Son olarak prolabe bir organla karşılaşıldığında
veteriner hekim gelene kadar organın sarkmaması için önlem alınması önerilebilir.
Prognoz
olgunun üzerinden geçen süreye, ödemli uterusta oluşan lezyonlara ve hipokalseminin
varlığına bağlı olarak değişir. Olguyu izleyen birkaç saat içerisinde müdahale edilirse prognoz iyidir.
Prolabe organın ağırlığına bağlı olarak mezovaryumun torsiyonu ve a. ovarica’nın rupturu söz konusu
olabileceğinden erken müdahale çok önemlidir
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=770b01974187460467becda17c0df5d9&topic=3316.0