Rhinitis (Burun Mukozasının Yangısı)
Hastalığın nedeni nedir?
Burun mukozalarının akut veya kronik yangısı olan rhinitislerin oluşmasına yabancı cisimler, viral hastalıklar, bakteriler, mantarlar, parazitler, allerjiler ve kimyasal etkenler sebep olabilir.
Hastalığın gelişimi nasıldır?
Burun mukozasında yangının başlangıcına neden olan etkenin şiddetine göre kızarıklık, eritem veya ülser gibi değişik derecelerde lezyonların oluşumu ile birlikte hastalığın spesifik belirtisi olan burun akıntısı başlar. Akıntı başlangıçta şeffaftır ve akıcı karekterdedir. Daha sonraları hastalığın şiddetine bağlı olarak burun akıntısı daha kıvamlı veya iltihaplı bir görüntüde de olabilir.
Genellikle her iki burun boşluğunda da yangı oluşur ve akıntı iki taraflıdır. Ancak ot başakları, pisi otu gibi buruna kaçan yabancı cisimler ve tek taraflı şekillenmiş bir tümöre bağlı olarak şekillendiği durumlarda akıntı genellikle tek taraflı olur.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Rhinitislerin şekillenmesine etki eden nedene bağlı olarak farklı klinik belirtiler görülebilmesine karşın ortak belirti burun akıntısı, aksırık ve hırıltılı bir solunumdur.
Yabancı cisimlere bağlı olarak şekillenen rhinitislerde ani başlayan şiddetli bir aksırık görülen ilk bulgudur. Sürekli başını sallama ve ayakları ile burnunu tırmalama çabası vardır. Burun akıntısı kanlı olabileceği gibi solunum hırıltılıdır. Yabancı cisim burun boşluğundan uzaklaştırılmadığı sürece belirtiler devam eder.
Viral rhinitisler köpekler de sıklıkla Herpes virus ve Adenovirus gibi bir etkene bağlı olarak şekillenebilir. İki burun boşluğundan da akan kıvamlı ve iltihaplı görünümde bir burun akıntısı vardır. Başlangıçta solunum hırıltılıdır ancak çoğu zaman şekillenen enfeksiyon alt solunum yollarına yayılma özelliğindedir ve buna bağlı olarak solunum güçlüğüde görülebilir. Genel olarak halsizlik vardır. Hastalığın çok ilerlediği durumlarda öksürük ve solunumun güçlüğünde artış da görülebilir.
Bakteriyel rhinitisler de Bordetella Bronchiseptica, Staphylococ ve Pseudomonas gibi bakteriler etkendir. Halsizlik, durgunluk ve burun akıntısı ilk görülebilecek belirtilerdir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde aksırıklar ve daha koyu kıvamlı iltihabik bir burun akıntısı gözlenebileceği gibi vücut ısısında artış ve solunum güçlüğüde görülebilir. Çoğunlukla burun içi kızarık bir görünümdedir.
Mantarlar nedeniyle gelişen rhinitislerde aksırıklar ve burun akıntısı süreklidir. Burun mukozasında şekillenen bir hasar söz konusudur ve bu nedenle burun akıntısı kanlı olabilir.
Paraziter nedenlere bağlı olarak gelişen rhinitisler köpeklerde burun boşluğunda yaşayan Linguatula Serrata türü parazite bağlı olarak şekillenebilir. Nadir görülen bir durumdur. Hastalığın teşhisinin konulması ancak parazitin yumurtalarını görmek ile yapıldığından güçtür. Ancak burun mukozasında hiperemi ve kaşıntıya neden olan parazitin varlığına bağlı olarak burun akıntısının kronik olarak devam etmesi, kanlı olması ve burnunu yere sürme isteği gibi belirtiler dikkat çekicidir.
Hastalıktan nasıl korunabiliriz?
Yakıcı kimyasal gazlar ve duman solunmasını önlemek, otlar arasında dolaşırken burnunu yere sürmesine ve her şeyi koklamasına engel olmak paraziter, mantar ve yabancı cisimlere bağlı rhinitislerde korunmasını sağlayabilir.
Ancak viral nedenlere bağlı olarak gelişen rhinitislerde köpeğin immun sistemindeki yetersizliklere bağlı olarak gelişen hastalıklar söz konusudur. Bu tür hastalıklardan korunmak için yıllık olarak tekrarlanan aşıların düzenli takibi faydalı olabilir.
Sonuç
Rhinitisler bir çok solunum sistemi hastalığında semptom olarak görülebilir. Neden olan asıl hastalığın tedavi edilmesi ile rhinitise bağlı olarak gelişen belirtileri gidermek mümkündür.
Alt solunum sistemi hastalıkları ile komplike olan durumlarda hastalık daha ağır seyirlidir ve daha uzun süre devam edebilir. Tedavisinde solunumu rahatlatmaya öncelik verilmesi faydalıdır.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=86df509ea76ce1be6cde404a6e1fdb65&topic=1811.0