RUMEN ASİDOZU Rumen tarafından kolay fermente olabilir karbonhidratça zengin yemlerin aniden veya aşırı miktarda alınmasından sonra ortaya çıkan, rumen içeriği pH sının normalin(ph 6.2-6.8 )altına düşmesiyle karakterize alimenter bir indigesyondur.
Etiyoloji:Kolay sindirilebilir,karbonhidratça zengin yemlerin (hububat taneleri, un, ekmek, kepek, pancar, patates, elma, üzüm, bira mayası, konsantre yem, mısır, vs.) aniden ve fazla miktarda yedirilmesiyle veya bunların kaza eseri olarak yenmesiyle, ayrıca uzun süre aç kalan hayvana enerjice zengin rasyonların verilmesiyle meydana gelir.
Semptomlar Klinik olarak hafif, orta ve şiddetli olmak üz 3 formu görülür.
Hafif formda; Geçici iştahsızlık, basit rumen disfonksiyonu, ruminasyonda azalma, süt miktarı ve süt yağında düşüş, gaitanın gri renkte ve yumuşak(hafif ishal)olduğu görülür, genel durum bozulur. Vücut sıcaklığı normaldir. Bu form subklinik ve kronik seyreder.Yaşama şansı az doğumlar ve abort,hafif topallık semptomu ve CNN ortaya çıkar.
Orta dereceli formda; Semptomlar yem alımından 12-24 saat sonra ortaya çıkar. Aniden yemden kesilme, su içmeme, süt veriminde şiddetli azalma hafif sancı hali, daha şiddetli olaylarda; genel durumda bozulma görülür. Huzursuzluk, boş çiğneme hareketleri, diş gıcırdatma, inleme, kas titremeleri, bazen sancı semptomları görülür. Kısa sürede apati gözlenir.Durgunluk, çevreyle ilgisizlik,yatma arzusu vardır. Çoğu yatar ve kalkamaz.
Şiddetli formda; Yem alımından 6-12 saat sonra semptomlar görülür. Süt verimi tamamen durur. Şiddetli ishal, intoksikasyon(SSS bozuklukları) ve dehidrasyon belirtileriyle 12 saat sonra yatalak olur ve koma tablosu gözlenir.İleri derecede kalp-dolaşım yetmezliği bulunur.Temparatüre subnormaldir.12-24 saat sonra ölüm görülür.
Teşhis:Anamnez, klinik semptomlar ve rumen içeriği, kan,idrar ve gaita muayene bulgularıyla teşhis konur. Rumen içeriği çok sulu ve boza görümünde, asidik karakterli pH*<*5.5,keskin asit kokulu, infusorialar telef olmuş,sedimentasyon çok yavaş.Flotasyon ise şekillenmez.
Ayırıcı tanı: Hipokalsemi de gaita serttir. Sancıyla seyreden hastalıklar,diğer nedenler bağlı intoksikasyonlar,koyunlarda klostridial enf.lar, zehirlenmeler, Rumen alkalozu, akut primer timpani dikkate alınır.
Tedavi:***Rumen asidozunun tedavisinde hayat kurtarma açısından en önemli nokta, kanda ve bütün vücut sıvılarında asit-baz dengesini yeniden sağlayabilmek ve şekillenmiş dehidrasyonu düzeltmek,ön mide ve barsak hareketlerini normal hale getirmektir.
- Hafif vakalarda rasyon değişikliği (riskli yem uzaklaştırılır, kaba -lifli kuru ot, saman gibi- yiyecekler verilir) yeterli olabilir. Destekleyici olarak sağlıklı ve taze rumen sıvısı, alkali tuzlar (200 Mg oksit, yemek sodası) verilir.
-Ağır olaylarda rumenotomi son çaredir. Yeni olgularda ve rumen sert gıdalarla dolu olduğunda ve de hayvan ayakta olduğu sürece rumenotomi yapılarak rumen boşaltılır. 2-3 kova suyla yıkanan Rumen içine 5-10 lt.taze rumen içeriği, 1 kg kıyılmış kuru ot, 100 gr iz element karışımı verilerek rumen kapatılır.
- Eğer rumen içeriği çok sulanmış haldeyse geniş lümenli rumen sondalarıyla rumen sık sık boşaltılır.(bu sondalar aracılığıyla rumen içine her defasında litrelerce su verilir ve sifon yaptırılarak boşaltılır)Rumen lavajı sürü halinde hastalanmalarda pratiktir.(operasyon bu durumda pratik değildir.)
- Metabolik asidozisin düzeltilmesi için en uygun metot hipertonik sodyum bikarbonat solüsyonu (%5-8.4 lük NaHCO3 yavaş İV infüzyonudur. Karaciğeri korumak için metiyonin verilir.
-Diğer destekleyici tedaviler olarak,CNN i önlemek ve rumen kontraksiyonlarını düzeltmek için B1 vit.,5-20 ml B vit-kompleks(BEFORVEL,BEKOMBİN) kalsiyum, topallık görüldüğünde antihistaminikler (HİSTAVET) i.m ver
-Hayvanlara ilk gün hiçbir şey yedirilmemeli ertesi gün kaba lifli yemler verilmelidir.Birkaç gün süreyle adlibitum su ve kuru ot,ayrıca protein kontrastı verilir.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=8c6234d8cde9b5dbc93e3a1b953a19ff&topic=2543.0