PARAZİT PROTOZOONLARIN YAŞADIKLARI YERLER VE GİRİŞ YOLLARI
Parazit protozoonlar, hayvanlar aleminin bütün türlerinde hatta bitkilerde bile
bulunarak çeşitli hastalıklara sebep olurlar. Protozoonlar, konakların değişik organ ve
dokularına yerleşirler. Bir konakda yaşayan protozoonlar, ara konak’a ihtiyaç duymazlar.
Bunlara Monoxene protozoon denir. Bunlar genellikle sindirim kanalında parazitlenir ve
dışkı ile dışarı atılarak, sağlam canlılara, ağız yoluyla (su ve gıdaların alınması sırasında)
girerler. Örneğin Giardia, Entamoeba ve Eimeria türlerinde bulaşma ağız yoluyla olur. Bu
protozoonlar barsaklarda çoğaldıktan sonra dışkı ile dışarı atılırlar. Giardia ve Entamoeba
türleri, barsak boşluğunda mukozaya tutunarak yaşarlar. Ancak, ilerlemiş vakalarda
amipler doku içine de girerler. Eimeria türleri ise, barsak epitel hücreleri içinde yaşar.
Sığırlarda bulunan Tritrichomonas foetus çiftleşme ile bulaşır ve genital organlara
yerleşerek yavru atımına (abort) neden olur. Atlarda Durin hastalığına neden olan
Trypanasoma equiperdum, yine çiftleşme ile bulaşarak, genital organlara ve deride oluşan
lezyonlara yerleşir.
Bazı protozoonlar ise gelişmesini iki veya daha çok konakta tamamlarlar. Bunlara
Heteroxene protozoon denir. Çok konaklı olan bu protozoonlarda ikinci konak artropoda
olabildiği gibi, memelilerden bir başka tür (konak) de olabilir. Örneğin, Plasmodium türleri
kanda eritrositler içinde yaşarlar. Vektör sivrisinek tarafından kan emerken eritrositlerle
birlikte alınırlar. Sivrisinekte bir gelişme geçirdikten sonra yine sivri sinek kan emerken
deri yoluyla konak’a verilirler. Aynı şekilde çeşitli Babesia türleri de evcil hayvanların
(sığır, koyun gibi) eritrositlerinde parazitlenir. Vektör keneler vasıtasıyla kan emme
sırasında alınır, kenede gelişim geçirdikten sonra, kenenin bir sonraki safhasında kan
emme esnasında, diğer konak’a nakledilir. Burada kene biyolojik vektör rolü oynar. Bazı
protozoonların naklinde rezervuar konaklar vardır. Bunlar hastalık belirtisi göstermez,
fakat hastalığın nakline sebep olurlar. Sacocystis sporocystleri ara konak tarafından ağız
yoluyla alınırlar. Bu protozoon türlerinde, ara konak genellikle geviş getiren hayvanlar,
son konak ise karnivor hayvanlardır. Karnivor hayvanların dışkısı ile Sarcocystis sp.
sporocystisleri dışarı atılır. Bunlar ot yiyen hayvanlar tarafından ağız yoluyla alındığı
zaman organizmada bir gelişim geçirir. Daha sonra çizgili kas lifleri arasına yerleşerek
kistlenirler. Bu kistli etler karnivorlar tarafından yenildiği zaman, bunların barsaklarında
oocyst meydana gelir. Burada sporlandıktan sonra dışkı ile sporocystleri ( kist duvarı ince
olduğu için oocytin yırtılması nedeniyle) dışarı atılır.
Bir protozoon enfeksiyonun konak vücudunda devamı için; protozoonun konak’a
kolayca girebilmesi ve girdiği organda kalması, protozoonun yeni konakda büyüme ve
çoğalma gibi faaliyetler için gerekli ortamı bulabilmesi gerekir.
Eğer konak ile protozoon savaşı uzun sürerse enfeksiyon kronikleşir. Sonuçta
konak ya ölür yada iyileşir. Bazen de konak hayvan, protozoon türlerini latent olarak
taşıyabilir.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=8e0e5f3f5dd28be0e9c138c0d6d9ff89&topic=1751.0
Beşeri hekimlik insan içinse Veteriner Hekimlik insanlık içindir.
Denilebilir ki insan hekimliği veteriner' in yanında okyanusa karşı iç deniz gibidir... 'İsmet İnönü - 1943'
Bilgi, paylaşıldıkça çoğalır.
Kör bir kurşun kalem dahi, keskin bir hafızadan daha iyidir.
https://vetrehberi.com