Konu: Protozoonlarda Bağışıklık

[eXcaLibuN]

PROTOZOONLARDA BAĞIŞIKLIK

      Bağışıklık canlı bir organizmaya giren patojen etkenlere veya toxin'lere karşı
vücudun dayanıklılık göstermesidir. Protozoonlarda bağışıklık Tabii bağışıklık ve
Sonradan kazanılmış bağışıklık olmak üzere ikiye ayrılır.

1- Tabii bağışıklık

        Protozoonlarda tabi bağışıklığın antikorlarla ilişkisi yoktur. Sadece protozoonlara,
toksinlerine ve metabolitlerine karşı vücudun dayanıklılığı şeklinde bir bağışıklıktan söz
edilebilir. Bazı konak hayvanların belli protozoonlara karşı bağışıklığı vardır. Örneğin,
Theileria annulata sığırlarda görülür. Koyunlar bu türe bağışıktır. İnsanlarda hastalık
oluşturan Trypanasoma türlerine hayvanlar bağışıktır. Yine sığırlardaki Eimeria türleri
koyunlarda hastalık meydana getirmezler.

       Bazı protozoonlara karşı ise, konak hayvan türünün değişik ırkları arasında da az
veya çok bir bağışıklık görülebilir. Bazı protozoonlara karşı yaşlılar, bazılarında ise
gençler bağışıktır.

2- Sonradan kazanılmış bağışıklık

a) Steril bağışıklık

        Protozoonlarda ender görülür. Örnek olarak, Leishmania tropica'da böyle bir
bağışıklık söz konusudur. Hayatında bir kere Şark çıbanı geçirenler ömür boyu bu
protozoona karşı bağışıktırlar.

b) Kazanılmış bağışıklık

        Bir protozoon türüne veya onun bazı maddelerine karşı kazanılmış spesifik bir
dirençtir. Bu bağışıklıkta vücudun humoral ve cellüler aktivitesi rol oynar. Kazanılmış
bağışıklık, aktif ve pasif bağışıklık olarak 2’ye ayrılır.

-Aktif bağışıklık (Edinsel veya Nisbi bağışıklık)

        Bu bağışıklık, protozoonlarda reenfeksiyon veya süper enfeksiyonlara karşı
meydana gelir. Protozoonlara karşı kazanılan bağışıklık genellikle preimmunisyon
şeklindedir. Atlatılan bir enfeksiyondan sonra aynı protozoon türüne karşı kazanılan direnç
durumu şeklinde ifade edilebilir. Buna preimmunisyon (nisbi bağışıklık) denir.
Preimmunisyon, bir enfeksiyonun devamı sırasında aynı tür protozoonla meydana gelecek
bir enfeksiyona mukavemettir. Preimmunition'da konak ile protozoon arasında bir denge
durumu vardır. Bu durumda konak hayvanda, protozoonun çoğalması durur, sayıları azalır.
Protozoon, hayvan vücudunda latent bir enfeksiyon şeklinde klinik semptom göstermeden
bulunur ve canlılığını sürdürür. Örneğin, trypanasomiasis, babesiosis ve theileriosis
geçiren hayvanlarda kazanılan bağışıklık preimmunisyon şeklindedir.
       
            Bir konakda preimmunisyon varken, aynı tür protozoonla yeniden akut bir
enfeksiyon meydana gelmez. Fakat protozoonlar organizmadan tamamen yok olursa, aynı
tür protozoon yeni bir enfeksiyona neden olabilir. İlk enfeksiyondan sonra ortaya çıkan
yeni enfeksiyonlar, preimmunisyonu kuvvetlendirir ve süresini arttırır. Bazen
preimmunisyon durumu bulunan konakda, mukavemeti kıran çeşitli faktörlerin etkisiyle,
konak- parazit arasındaki denge bozulur. Bu durumda latent enfeksiyon nüks ederek akut
hale geçebilirler.Bağışıklık bazen hastalığı meydana getiren protozoon türüne karşı
şekillendiği halde bazen de, aynı tür protozoonun bir suşuna karşı şekillenir. Yani hayvan
aynı tür protozoonun hastalığı meydana getiren suşundan başka bir suşunu alırsa yeniden
hastalık şekillenir. Bu durum theileriosis'te sık görülür. Örneğin, Theileria annulata’nın
Ankara suşu ile enfekte olmuş ve preimmuisyon kazanmış bir hayvan, T.annulata'nın
Diyarbakır suşu ile tekrar hastalanabilir.

-Pasif Bağışıklık

        Bu bağışıklık, antiserum ve kolostrum gibi antikorları taşıyan maddelerin, tabii ve
suni olarak alınmasıyla meydana gelir. Trypanasoma cruzi, Trypanasoma brucei,
Trypanasoma lewisi gibi bazı Trypanosoma türlerinde antikorlar, doğumdan sonra
kolostrum veya süt vasıtasıyla yavrulara geçebilir. Genç ratlarda Toxoplasma gondii'ye
karşı anne sütü ve plasentada şekillenmiş antikorlar bulunmuştur.
       Pasif bağışıklık, aşılama yoluyla da elde edilebilir. Fakat protozoon
enfeksiyonlarında aşı uygulaması, bakteri enfeksiyonlarında olduğu kadar başarılı değildir.

Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=c2ccca1e70dcb07e6c0e637f68d49845&topic=1752.msg3264