KEDİ VE KÖPEKLERDE MEME HASTALIKLARI
Kedi ve köpeklerde meme lobları thorax , abdomen ve inguinal bölgede lokalize olurlar. Thoraxta ve abdomende 2 çift meme lobu ve inguinal bölgede 1 çift meme lobu bulunur. Thoracal ve abdominal bölgedeki meme loblarını besleyen damarlar A. Epigastrica caudalis ve A. Epigastrica cranialis superficialis’tir. Lenf akımını sağlayan lenf damarları ve yumruları axillar ve inguinal lenf yumrularıdır.
Memelerin gelişiminde rol oynayan faktörler hormonlarla kontrol edilir. Bu yüzden memelerin gelişiminde hormonarın direkt etkinliği ortaya çıkar. (östrojen à meme tümörleri)
Meme tümörünün gelişimindeki faktörler
1-Beslenme
2-Çevresel faktörler à Şehirde beslenen köpeklerde köyde beslenen köpeklere göre daha fazla oranda meme tümörüne rastlanır.
3-Genetik faktörler
4-Endokrin sistem
Birey puberteye erdikten sonra memelerde bir gelişme meydana gelir. Östrojen memelerdeki kanal sistemini ve stromanın gelişimini sağlar.
Dişide progestatif fazda (metöstrus ve anöstrus sonu) alveoler sistemde ve miyoepitelyumlarda proliferasyonlar meydana gelir.
Progesteron à Meme bezini oluşturan hücrelerde mitotik aktiviteyi arttırır. Mitotik aktivite metöstrus ve diöstrusta şekillenir.
Kedi ve köpeklerde yaşın ilerlemesine bağlı olarak meme tümörlerine rastlanma sıklığıda artar. Mitotik aktivasyonda artar. Her siklus sonunda bir miktar meme lobu büyük kalır.
Anöstrus à Meme lobunda küçülme oluşur.
Kedi ve köpeklerde meme tümörlerine inguinal bölgedeki loblarda daha fazla rastlanır. Bunun nedeni ise bu loblardaki laktasyon volümü ve süresinin daha fazla olmasıdır.
Meme tümörlerine küçük ırk köpekler de büyük ırklara nazaran daha fazla rastlanır. (chihuhua hariç)
Köpeklerde meme tümörlerine rastlama insidensi özellikle 7 – 10 yaş arasındadır.
Meme tümörlerinin % 60 – 80’i kötü huylu tümörlerdir. Fibroadenoin tipteki tümörlere rastlama sıklığı daha düşüktür.
TEDAVİ
Köpeklerde ilaöla tedavi şansı yoktur(kemoterapi[-])
Köpeklerde operatif yöntem (erken teşhis ve tedavi çok önemlidir.)
Eğer meme lobunda 0,5 cm kadar boyutşarında tümör tespit edilirse nodülektomi operasyonu uygulanır. Bu kitle 1 – 3 cm arasında bir kitle ise mamillektomi (meme başı) yaa mamektomi(meme lobunda ) operasyonu yapılır.
Mastektomi operasyonu ise meme lobunda şekillenen oluşum 3 cm ‘den büyük ve diğer meme loblarına yayılmışsa uygulanır.
Kısmı mastektomi operasyonu bir taraftaki meme loblarının tamamı alınır. Eğer sağlı sollu meme loblarında meme tümörü varsa total olarak meme loblarının hepsi alınır. Buna total mastektomi operasyonu denir.
Hormonlar meme tümörlerinde etkilidirler. Bunların etkisini azaltmak için hayvana kısrlaştırma uygulanır.
-Eğer hayvan puberte öncesi kısırlaştırılırsa meme tümörüne rastlanma sıklığı % 0 yada %0,5’tir.
-Hayvan pubertaya erdikten sonra yani ilk kızgınlığını gösterdikten sonra kısırlaştıtılırsa meme tümörlerine rastlanma sıklığı 5 8 civarındadır.
-Hayvan 2. kızgınlığını gösterdikten sonra kısırlaştırılırsa meme tümörüne rastlanma sıklığı % 26 civarındadır.
-Kısırlaştırma operasyonu kedi ve köpeklerde ne kadar erken yapılırsa meme tümörüne rastlama oranı o kadar azalır.
Sağlıkllı meme loblarında tümör olşumunu azaltmak için total hysteroctomi yapılmalıdır.
Meme tümörü şekillenmiş hayvanlarda ilk önce kısırlaştırma operasyonu uygulanması yanlış olur. İlk önce hastanın meme lobları alınır.
Meme tümörlerinde hormaonlar ve hormonal düzensizlikler önemlidir. Ovaryum kistleri , kalıcı corpus luteum , endometrial kistik hiperplazi , hayali gebelik gibi hastalıklarda meme tümörlerine rastlanma sıkılığı artar.
Hayali gebelikte à Belirgin bi şekilde her siklusta hayali gebelik geçiren hayvanlarda hayali gebelik geçirmeyenlere oranla meme tümörne rastlanme sıkılığıda artar.
Uygulanan operasyonların düzgün bir şekilde yappılaması gerekir. Tümörlerden parça bırakılmamalıdır. Nüksü önlemek gerekir. Genel olarak nüksün sebebi operasyonu yapan veteriner hekimdir.
Tümörler 1 – 3 cm’lik sınır içindeyseler meme lobunun total alınması gerekir.
Birden fazla meme lobunda yada karşılıkllı meme loblarında tümör varsa bütün meme lobları alınır.
Total mastektomi yaparak ;
1-Meme tümörü oluşumunun önüne geçllir.
2-7 yaşını aşmış , kısırlaştırılmamış ve meme lobları sağlıklı ise
-Önceden tedbir
-Meme loblarında köken alan tümör hücrelerinin diğer meme loblarına yayılması önlenir.
Yüksek düzeyde protein içeren rasyonlarla besleme ile tümör oluşumuna dispozisyon oluşturulur.
Hayvan sahiplerinden alınan anemnezde à Meme tümörü oklgularında kızgınlık bittikten 4 – 5 hafta sonra kuvetli bir büyüme olduğu söylenir. Buda siklusta progesteronun yüksek olduğu fazdır.
KONTRASEPSİYON
Kızgınlığın engellenmesinde kullanılacak preparatlar genç hayvanlarda kullnaılır. Bu hayvanın annesi hakkında bilgi alınması yerinde olur. Eğer hayvan genetik olarak yatkınsa bu ilaçların uzun süreli kullnaılmaması önerilmez. Beliki 1 – 2 kızgınlık dönemi için kullanılabilir.
Kontrasepsiyon uygulancak hyvanların gerek genital sistemlerinin gerek meme loblarının kontrol edilmesi gerekir. Memelerinde tümör i kist şekillenmiş hayvanlara kontrasptiv ilaç verilmez. Kızgınlığın engellenmesi yada abort yaptırma amaçlı preparat verilecekse memelerin sağlıklı olması gerekir.
Kontrasepsiyon uygulanacak hayvanların 6 ayda bir kontrole çağırılması gerekir çünkü bu preparatlar tekrarlanan preparatlardır.
Genital sistemde veya meme tümörü oluşum veya kistik ilaç varsa kontraseptiv ilaçlar kullanılmamalıdır.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=cee78237c13281bdae959a3c451b27dc&topic=1591.0