Konu: Zoonozlar

[eXcaLibuN]

ZOONOZLAR
 
Hastalık
 Etken
 Başlıca görüldüğü
hayvanlar
 Görüldüğü yerler
 İnsanlara bulaşma yolları
 
BAKTERİYEL HASTALIKLAR
 
Anthrax
 Bacillus anthracis
 Sıcakkanlı hayvanlar
 Tüm dünyada
 Enfeksiyon insanlarda genellikle deri yoluyla bazen de solunum veya sindirim yoluyla olabilir.

Brucella
 Brucella abortus

B melitensis

B suis B canis
 Sığır, Keçi, koyun

Domuz, geyik

Köpek
 Tüm dünyada
 Enfekte hayvanın sütünü içeren sekretion veya excretionları ile direk temas
 
Campylobacteriosis
 Campylobacter spp
 Birçok hayvan türü
 Tüm dünyada

etkisi gittikçe artmakta
 Bir çok tür veya alttür konağa spesifiktir
 
KediTırmık Hastalığı
 Bartonella
(Rochalimaea)
henselae
B quintana
 Kedi köpek ve diğerleri
 Kuzey yarım küre

Genel
 Tırmıklar , "yalamak" ısırıklar
 
Clostridial hastalıklar
 Clostridium spp
 Memeliler, kanatlılar, balıklar
 Tüm dünyada
  Yara enfeksiyonları (gazlı gangren) insanlarda başlıca tehlikedir
 
Erysipeloid insanlarda,

Erysipelas hayvanlarda
 Erysipelothrix rhusiopathiae
 Domuz, hindi, güvercin, deniz memelileri, balıklar
 Tüm dünyada
  Yara enfeksiyonu (insanlarda)
 
Ruam
 Pseudomonas mallei
 Equideler, kedigiller, insanlar ve diğerleri
 Asyanın güneyi , Mongolia,İran hariç nadir
 Burun salgılarının boşalması nedeniyle kontamine olmuş yemlerin sindirilmesi yolu ile
 
 

Leptospirosis
 Leptospira spp   

( birçok serotip)
  Evcil ve vahşi hayvanlar
  Tüm dünyada
 İnsanlarda ,enfekte hayvanın idrar veya dokularına (veya abort fetus ) veya kontamine olmuş toprak veya su
 
Listeriosis
 Listeria monocytogenes
 Çok sayıda hayvan ve kuşlar
 Tüm dünyada
 Evcil hayvanlarda yem kaynaklıdır. büyük bir zoonoz tehlikesi yok
 
 Lyme hastalığı
 Borellia burgdorferi
  Geyik, köpek, keçi, rodent, rakun,
 ABD,  Avrupa ve Avustralya
 Kene ıssırığı (Ixodes dammini)
 
 Melioidosis
 Pseudomonas pseudomallei
  Rodent,koyun keçi at, domuz insan harici primatlar, kanguru
  Asya , ABD Avustralya, Doğu Hindistan, güney Amerika, 
  Yaranın toprak veya su ile kontaminasyonu, sindirim, solunum yolu ile ;hayvandan hayvana bulaşmaz
 
 Plague
 Yersinia pestis
  Roden, kedi, köpek, diğer hayvanlar
  Batı ABD , Güney Amerika, Asya Afrika
  Pire ,enfekte hayvan ile temas, solunum
 
 Psittacosis(Ornithosis)
 Chlamydia psitttaci

 
 Papağan, ördek güvercin, hindi
 

Tüm dünyada
 Genellikle feçes veya tüylerden oluşmuş tozlu havayı soluma yoluyla.
 
 

Rat ıssırığı hastalığı
 Streptobacillus (Actinobacillus) moniliformis Spirillum minus
  Rodentler
  Tüm dünyada
  Rodentlerin ısırması , sindirim.
 
 

Salmonellosis
 Salmonella spp (2000 serotypes)
  Kanatlı, domuz, sığır, at, köpek, vahşi memeliler, ve kuşlar, sürüngenler,
  Tüm dünyada
  Genellikle dışkı ile kontamine çiğ yemin sindirilmesi yolu ile.
 
 Tetanus 
  Clostridium tetani
  Herbivorlar
  Tüm dünyada
 Dışkıyla kontamine olmuş toprakla yara enfeksiyonu.
 
Tuberculosis
 Mycobacterium bovis

 

 Mycobacterium tuberculosis
 Sığırlar ,insan harici primatlar

 

Maymun ve diğer insan harici primatlar, bazen köpek, kedi ve diğer evcil hayvanlar
 Tüm dünyada, bazı ülkeler hastalığı sığırlardan elimine etmiştir.

Tüm dünyada
  İnsan tuberkülozu ile enfekte hayvanlarla temas (çok nadir)
 
Tularemia
 Francisella tularensis
 Tavşan, köpek, kedi, rodent, koyun
 Kuzey yarım kürede
 Sindirim, enfekte hayvanlarla temas, arthropod ısırığı
 
Vibriosis
 Vibrio parahaemolyticus

Valginolyticus
 Tuzlu su balıkları, kabuklu deniz hayvanları
 Asyanın Güneyi, Avustralya Kuzey Amerika,  Meksika
 Kontamine çiğ yemin sindirilmesi yolu ile
 
Yersiniosis
 Yersinia pseudotuberculosis

Yenterocolitica
 Hayvanlar ve kuşlar
 Kuzey yarımküre
 Kontamine yem veya su.
 
MANTAR HASTALIKLARI 
 
İnsanlarda ve hayvanlarda birçok mantar hastalığı meydana gelir,ancak birçoğuna çok nadir rastlanırken ,bir çoğu türler arası bulaşmadan daha çok çevre teması sonucudur. Ringworm gerçek bir zoonozdur.
 

 
 
Ringworm
 Microsporum spp

Trchophyton spp
 Birçok memeli ve kuşlar
 Tüm dünyada
 Enfekte hayvana ve fomitlere direk temas
 
PARAZİTER HASTALIKLAR
 
a.  Protozoal hastalıklar

Birçok protozoa insanları ve diğer hayvanları enfekte edebilir ancak diğer hayvanlara temas yolu ile insan enfeksiyonlarının oluşması çok düşük bir ihtimaldir. Bu tür enfeksiyonların çoğu insan dışkısı ile kontamine olmuş materyallerin sindirimiyle bir kısmı ise böcek ısırıklarıyla bulaşır. Aşağıdakiler gerçek zoonozlar olarak adlandırılabilirler.
 
Chagas hastalığı
 Trypanosoma crusi
 Kedi, köpek, domuz,  diğer memeliler
 Batı yarım küre, güney amerika merkez Arjantin
 Triatomaya ait fekal materyallerin ısırık yaralarından girişi, kan nakli
 
Sarcosporidiosis
 Sarcocystis spp
 Domuz, koyun, ördek, sığır
 Tüm dünyada
 Et  yiyerek
 
Toxoplasmosis
 Toxoplasma gondii
  Memliler,özellikle kediler, kuşlar
 Tüm dünyada
 Enfekte kedininoosit içeren dışkısının sindirimi, kistli etin yenmesi
 
Trynosomiasis (Afirka uyku hastalığı)
 Trypanasoma brucei
 Yabani ve evcil ruminantlar
 Afrika
 Enfekte Afrika çeçe sineğinin ısırması
 
b.Trematod (rastlantısal) enfeksiyonları

İnsanlar diğer hayvanlarla birlikte birçok rastlantısal enfeksiyon paylaşırlar. Çiğ  ve iyi pişmemiş balık, crustacealar veya kontamine otların yenmesi yoluyla bulaşır. Diğer bir durum ise deri bütünlüğünün bozulduğu bölgelerden enfeksiyon etkenini taşıyan suyun girmesidir. 
 
c.Cestod (Tenya) enfeksiyonları

İnsanlar diğer konak türleriyle birlikte birçok cestot enfeksiyonunu paylaşırlar. Erişkinlerle oluşan enfeksiyon istenmeyen bir durumdur ancak larva formundaki enfeksiyondan daha önemsizdir (tenya yumurtaları ile enfeksiyon).
 
 Sığır tenyası, Cysticercosis
 Taenia saginata
  Sığır, buffalo, zürafa, lama
  Tüm dünyada
  Değersiz sığır eti yenmesi
 
 Echinococcosis,

     

Hydatid hastalık
  Echinococcus granulosus

 

 

E multilocularis
  Köpek, yabani karnivorlar, koyun, sığır

 

Karnivorlar, evcil kediler, küçük rodentler
  Tüm dünyada

 

 

 

Kuzey yarımküre
  Karnivorların dışkısıyla yayılmış yumurtaların sindirilmesi

Karnivorların dışkısıyla yayılmış yumurtaların sindirilmesi
 
 Balık tenyası
  Diphyllobothrium spp
  Köpek, balık yiyen hayvanlar
  Tüm dünyada
  Çiğ veya kısmen pişmiş balığın yenmesi yolu ile
 
 Domuz tenyası,

Cysticercosis
  Taenia solium
  Domuz
  Tüm dünyada
  Otoinfeksiyonlar, değersiz domuz eti yenmesi
 
 Sparganosis
  Spirometra spp
  Köpek,kedi rakun, amphibialar
  Tüm dünyada
  Çiğ  Crustaceaların (cyclops spp.) sindirilmesi veya direk temas yolu ile; pişmemiş yabani domuz eti yenmesi; enfekte yılan veya kurbağa etinin yara iyileştirici olarak kullanılması
 
d.Nematod enfeksiyonları

Çoğu konağa spesifik olmasına karşın bu hastalıkların bir kısmı insanlarda ve diğer hayvanlarda meydana gelir. İnsanlar böcek ısırıkları yolu ile konakta bulunan parazitler tarafından, enfekte dokuların sindirimi yolu ile veya enfektif larvalara temas yolu ile enfekte olurlar. Aşağıda bahsi geçenler önemli olanlarıdır.
 
Cutaneus larva migrans
  Ancylostoma brasiliense

A caninum
 Kedi, köpek
 Tüm dünyada
 Enfektif larvanın deriden penetrasyonu
 
 Trichinosis
  Trichinella spiralis

Diğer T spp
  Domuz, ayı, diğer karnivorlar, rodentler
  Tüm dünyada
  Tam pişmemiş enfekte etin yenmesi
 
 Viceral larva migrans
  Toxocara canis     (T cati dahil)
  Kedi, köpek
  Tüm dünyada
  Kedi , köpeklerin dışkısıyla yayılmış yumurtaların sindirilmesi
 
ARTHROPOD HASTALIKLARI
 
 En üstün  konak üzerindeki enfestasyon bile genellikle çok kısa olmasına karşın, böceklerle (genellikle Sarcoptes spp) veya pirelerle enfeste hayvanlarla beraber oldukları için (örneğin, köpekler veya kuşlar) insanların enfeste olması çok zor değildir. Bu durum önemli rahatsızlıklara veya diğer hastalıkların bulaşmasına neden olur; örneğin, plaklar,çok nadiren de tenyalar veya sinek enfestasyonları .Çeşitli keneler diğer hayvanlarda olduğu gibi insanlarda  da enfestasyona neden olur ve bu enfestasyonlar çok ciddi boyutlarda olabilir. Bazı keneler zehirlenmeye bağlı olarak konaklarında (insanlar dahil) paralize neden olurlar. Esas büyük tehlike artropot enfestasyonlarının kendinde değil, artropotların vektör olarak yaydıkları hastalıklardadır. Birçok encephalit, hemorajik hastalıklar, riketsiya ve protozoal kan parazitleri artropotlar tarafından bulaştırılır. Artropotlar , Plagua ve Tularemia hastalıklarını içeren bakteriyel hastalıkların kaynağıdır.
 
RİCKETSİAL HASTALIKLAR
 
 Bazı riketsiya hastalıkları kene veya böcek ısırıkları yolu ile bulaşır. İnsanlarda pek rastlanmaz ancak önemlidir. Örneğin Rocky Mountain Spotted Fever, Boutonneuse Fever,Q Fever  hayvanlarda önemli değildir veya çok az önem arz ederancak insanlar için problemdir. Keneler yolu ile, aerosol yolla , enfekte süt yoluyla bulaşır. 
 
VİRAL HASTALIKLAR
 
Listede bulunan hastalıkların çoğu insanlarda nadir görülür ama bazıları örneğin; çiçek, kuduz önemlidir ve gerçek zoonozlardır.
 
Afrika yeşil maymun hastalığı
 Marburg virüsü
 Afrika yeşil maymunu
 Orta Afrika
 Enfekte doku ile temas
 
Arjantin hemorajik hastalığı
  Arenavirüs grubu (Junin virüs)
  Rodentler
  Arjantin
  Rodent ekskresyonları ve sekresyonları, inhalasyon
 
Yarasa tükrük bezi (Rio Bravo) hastalıkları
  Flavivirus/ Group B
  Yarasa
  Batı ABD
  İnsanlarda  laboratuvar enfeksiyonları,ve yarasa ıssırığı
 
 Bolivya hemorajik hastalığı
  Arenavirüs grubu (Machupo virüs)
  Rodentler
  Bolivya
  Rodent ekskresyonları ve sekresyonları, inhalasyon
 
 California encephalitis
  Bunyavirus
  Tavşan, sincap
  Batı ve orta ABD
  Sivrisinekler  - Aedes spp.
 
 Cocal
  Vesicular stomatitis grubu
 Equide, domuz, sığır
  Trinidad
  Böcekler , sivrisinekler
 
 Colorado tick hastalığı
  Orbivirus
  Sincap, porsuk, küçük rodentler
  Batı ABD
  Keneler - Dermacentor spp.
 
 Bulaşıcı ecthyma (Orf)
  Parapoxvirus
  Koyun, keçi
  Tüm dünyada
  Temas yolu
 
 Sığır çiçeği
  Pox virüs
  Sığır
  Tüm dünyada
  Temas yolu
 
 Kırım hemorajik hastalığı
  Kırım Congo virüs grubu
  Sığır , rodent
  Güney Rusya , Afrika, Asya
  Kene - Hyalomma and Ornithodoros spp.
 
 Equine encephalomyelitis

EEE,WEE,VEE
  Alphaviruslar
  Yabani kuşlar, tavuk, at,eşek, katır
  Batı yarımküre
  Sivrisinekler
 
 Şap hastalığı
 Rhinovirus tip A,O,C, SAT, ve Asya
 Sığır, domuz, benzer türler
 Avrupa, Asya, Afrika, Güney Amerika
 Temas yolu, insanlar etkilenir
 
 Maymun herpesvirus (B virüs)
 Herpesvirus
 Rhesus maymunu
 Afrika ve Asya'da yaygın
 Maymun ısırığı, temas
 
 İnfeksiyöz hepatitis
  A-virus
  İnsan olmayan primatlar
  Tüm dünyada
  Temas
 
 Tip A'yı içeren influenza ve parainfluenza (domuz ve equide)
  Myxovirus
  Domuz, köpek  rodentler
  Tüm dünyada

Genel
  Temas. Hayvanlar nadiren insanlar için hastalık kaynağıdır.
 
 Japon B encephalitis
  Flavivirus / Grup B
  Yabani kuşlar, domuz, at
  Asya, nadiren Pasifik adaları,
  Sivrisinekler - Culex spp,Aedes spp.
 
 Lassa hastalığı
 Arenavirus
  Rodentler ve diğerleri
  Afrika
  Rodentler, idrar veya kontamine toz,insandan insana bulaşması mümkündür
 
 Louping ill
  Flavivirus / Grup B
  Koyun,daha az sıklıkta sığır, çoban köpekleri . Rodent, geyik, kırmızı keklik, kır faresi taşıyıcı olabilirler
  Büyük Britanya, kuzey İrlanda
  Kene - İxoides ricinus
 
 Lymphocytic choriomeningitis
  Arenavirus
  Maymun, köpek, fare, hamster, kobay
  Tüm dünyada
  Konak ekskresyonu ve sekresyonu
 
 Maymun çiçeği
  Poxvirus
  İnsan olmayan primatlar
  Batı Afrika
  Temas
 
 Murray Valley encephalitis
  Flavivirus / Grup B
  Yabani kuşlar
 Avustralya, Yeni Gine
 Sivrisinek - Culex annulirostris
 
Nairobi koyun hastalığı
 Ganjam Grup
 Koyun ,keçi
 Kenya, Uganda, Kongo, Mozambik, Güney Afrika
 Kene - Rhipicephalus appendiculatus
 
 Newcastle hastalığı
 Paramyxovirus
 Tavuk
 Tüm dünyada

Genel
 Temas. İnsanlarda nadir
 
Yalancı sığır çiçeği
 Poxvirus
 Sığır
 Tüm dünyada

Genel
 Temas
 
Kuduz
 Lyssavirus
 Karnivorlar ve Chiroptera (yarasalar)
 Avustralya, Yeni Zellanda, Britanya, İskandinavya, Japonya, Taiwan, birkaç tane küçük ada hariç tüm dünyada yaygındır
 Hasta hayvanların ısırıkları,inhalasyon yoluyla da mümkün
 
 Rift valley hastalığı
 Bunyavirus
 Koyun, keçi, sığır
 Afrika
  Sivrisinek - Aedes ve Eratmopodites spp. nekropside temas veya taze ete dokunmak
 
Rus bahar-yaz encephalitis
 Flavivirus /Grup B
 Kuş, küçük memeliler, koyunlar
  Sibirya ,Orta Asya, Rusya
  Kene - İxoides persulcatus, Haemaphysalis spp.
 
St.Louis encephalitis
 Flavivirus /Grup B
 Yabani kuşlar ve evcil tavuklar
 ABD , Kariban, Kuzey Güney Amerika, Orta Amerika, Kanada
 Sivrisinek - Culex spp.
 
Orta Avrupa Kene sebepli encephalitis
 Flavivirus /Grup B
 Rodentler, kuşlar, sığır, koyun, keçi, kirpi
 İsviçre, Finlandiya, Polonya, Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Rusya, Çekoslovakya 
 Kene - İxodes ricinus.(sütten kaynaklanabilir)
 
Wesselsbron hastalığı
 Flavivirus /Grup B
 Koyun, sığır
 Güney Afrika, Uganda, Tayland, Kameron
 Sivrisinek - Aedes, Mansonia, Culex spp.
 
Batı Nil hastalığı
 Flavivirus /Grup B
 Yabani kuşlar, evcil dörtayaklılar
 Afrika, Orta Doğu ve Güney Asya, Avrupa, Rusya
 Sivrisinek - Culex spp
 
Sarı hastalığı
 Flavivirus /Grup B
 Maymun
 Tropikal Orta ve Güney Amerika, Afrika Sporadik
 Sivrisinek - Aedes spp,Haemagogus sp.............
 
GençVeTeRiNeR.com
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=d8d4ad3d2d38532926f9e9de92eb6682&topic=93.0

[porteku]

Bilgiler için teşekkürler.Güzel dşünmüşsün.

[eXcaLibuN]

Bilgiler için teşekkürler.Güzel dşünmüşsün.

elımızden geldiği kadar her şekilde yardımcı olmaya çalışıyoruz...