ACİL DURUMLARDA ÖNCELİK SIRASI TANINMASI VE TRAVMA MANAGEMENTİ
Bu bölümün konusu ciddi travmatik yarası olup acil bakımda bulunan hayvanların ilk değerlendirmelerini , acil durumlarda öncelik sırası tanınmasını ve tedavisini içerir. Bu hastaların çabuk ve doğru bir değerlendirmeye ve stabilizasyonu amaçlayan bir tedaviye , ölümcül sonuçlardan korunmaya ihtiyacı vardır. Hava yolu obstruksiyonu , tansiyon , açık pneumothorax , major iç ve dış kanama , küt kafa travmalarını takip eden derin koma ve derin göğüs travmalarını takip eden sekonder ödem ile ile ciddi intrapulmoner kanama travmanın en tahrip edeci sonuçlarından bazılarıdır. Bu sonuçlarda , kardio – pulmoner ritmi bozar va kısa bir zamanda durdurur.
Tecrübe hazırlığının testi , değerlendirmeler ve acil durumlarda öncelik sırası tanınması , etkili takım çalışması ve resustasyon becerilerini içeren acil bakımın temel “ASİT TESTİ”’i ciddi traumatize hasta tedavisinin multisistemik içeriğidir. Ağır yaralı hastalarda acil bakımın hızı ve kalitesi major komplikasyonların yada ölümün olup olmayacağını belirler. Bir çok durumda hastanın stabilizasyonunu sağlamak için genelde hastenede yapılan ani kesin cerrahi müdaheleye gerek vardır.
Acil başarılı resustasyonu takiben hasta muayene edilir ve tüm yaraları ve bu yaraların neticesi olan sekonder koplikasyonları ortaya çıkartmak ve değerlendirmek için monitoring’e devam edilir. Kesin acil tedavi veya böyle bir bakım için sevk edilmesi genelde ağır yaralanmayı takiben gereklidir.
Postşirurjikal ve postresustatif tedavi , dikkatli monitoring ve destekleyici bakım gerektiren başka bir “ASİT TEST”’tir. Destekleyici bakım çabuk ve komplikasyonsuz bir iyileşmeyi mümkün kılacak yoğun beslenme terapisi ve fizyoterapiyi içerir. Ağır yaralı insan hastalardaki tecrübeler , yaralanma sonrası beslenme desteği ve fizyoterapiye erken başlayanlarda iyileşma şansının daha yüksek olduğu ispatlanmıştır. Septik komplikasyonlar ve pneumoni bu desteği almayan hastalarda daha sık görülür. Eğer mümkünse hasta hayvana protein ve kalori verilmesine [enteral (tercih edilir) , paranteral veya kombine yolla] yaralanmayı takip eden 12 saat içinde başlanması önerilir. Fizyoterapiye de aynı zamanda başlanmalı ve kan akışını arttırmayı , derin solunumu ve kas tonusunu iyi halde tutma amaçlanmalıdır.
Ağır yaralanmalar doğal olarak yüksek mortaliteye sahip olsa da (insan travma çalışmalarında %75– 95 olarak bildirilmiş.) iyi donanımlı bir kuruluşta eğitimli koordine travma takımları bu oranı %10’dan aşağıya düşürebilir.
Şahsi tecrübeme dayanarak aynısı veteriner merkezlerinde de başarılabilir. Hasta sahipleri parayı karşılar , profesyonel takım eğitilir ve organize eksiksiz donanımlı bir kuruluşta operasyon gerçekleştirilir.
TRAVMA MANAGEMENTİNDE “GOLDEN PERİYOT”
Ağır yaralı hastanın tedavisinde başarı için golden periyot boyunca acil değerlendirmeye ve resustasyona ihtiyaç vardır. Golden Periyot terimi hastanın ilk acil durum belirtilerini göstermesini takiben etkili bir tedavi uygulanmasıyla hastanın hayatta kalma şansını arttıran zaman anlamına gelir. Bu periyot sırasında stabilizasyon için resustasyon tamamlanmalıdır.
Bir çok ağır yaralı hastada solunum ve kardiovaskuler disfonksiyonların devam etmesinden dolayı “golden periyot” travmayı takip eden ilk bir saattir. Bu bir saat boyunca cerrahi tedaviye başlamak stabilizasyonun başarılması için gereklidir.
ACİL TRAVMA MANAGMENTİNDEKİ KİLİT NOKTALAR
Ağır yaralı hastanın hızlı ve yüksek kalitede acil bakımını sağlamak için “golden periyot” sırasında başarılı stabilizasyonun sağlanması ile esas iyileşme , kilit bakım basamakları içerir. Uygulama sırasına göre bu basamaklar şunlardır ;
1) Preemergent hazırlanma ve devamlılığı
2) Hastane öncesi değerlendirme ve olay yerinde ilk yardım
3) Transport ve ilk yardımın devam ettirilmesi
4) Varış ve ilk değerlendirmeler (primer muayene) ve acil durumlarda öncelik sırası tanınması
5) Öncelik sırasına göre satabilizasyon için resustasyon
6) Öykü ve fiziksel muayenenin tamamlanması (sekonder muayene)
7) Labaratuar radyografik ve bildirile diğer testler
Sürekli monitoring ve gerektiği gibi resustasyon
9) Kesin bakım ve ihtiyaca göre başka yere havale
KİLİT TRAVMA MANAGMENTİ BASAMAKLARI
1) Hastanenin hazırlığı
2) Olay yerinde ilk yardım
3) Transport ve devam eden yardım
4) Varış ve primer muayene
5) Acil durumlarda öncelik sırası tanınması ve gerekli ilk yardım
6) Stabilizasyon için resustasyon
7) Seconder muayene
Laboratuar muayeneleri , görünüş ve elektrodiagnostik testler
9) Sürekli monitoring ve stabilizasyon
10) Kesin bakım veya sevketme
TRAVMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ , HAZIRLIĞI VE SÜREKLİĞİ
Genel Açıklamalar : Acil bakıma ihtiyacı olan travmalı bir hastanın tedavisi için , ölümcül sonuçları önleyebilecek kadar çabuk , hazır bir şekilde tutulan hastaneye gereksini duyar. Başarı için ilk değerlendirmeler ve management için merkei bir alan kullanılmalıdır. Genelde en iyi merkezi operasyona hazırlık odası , oprasyon odasının yanıdır. Bütün ağır yaralı veya hasta hayvanlar ilk burada muayene veya tedavi edilirler. Burası operasyon odasında bulunanlar hariç hasta olmaya acil durumlarda edavi edildiği bireyler olmalıdır. Operasyon odasıda aynı şekilde iyi donanımlı olmalıdır.
Gerekli ekipman ve malzemeye kolay ulaşabilmek için ör: oksijen , intravenöz sıvılar , katater vb.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/index.php?PHPSESSID=dc7e4e7937c5e4bd8f3fae9d6a336d36&topic=1755.0