PLEİOTROPİ

   Bazen bir gen birden azla karakter tayin eder. Bir genin birden fazla karakterden sorumlu olması durumuna pleiotropi adı verilir. Bu duruma bir genin hücre metabolizmasında birden fazla olayı etkilemesi yol açmaktadır; bunun sonucunda fenotipte farklı karakterler ortaya çıkmaktadır.

   Örneğin, Aquilegia vulgaris bitkisindeki tek bir gen, yapraklarda antokyan oluşumunu, çiçeklerin kırmızı renkte, gövdenin uzun, tohum testasının berrak, endosperminin koyu renkli olmasını ve tohum ağırlığının artmasını sağlar. Aynı şekilde domuzda resesif bir gen homozigot halde hem kulakların yarık olmasına hem de arka ayaklarda anormalliğe yol açmaktadır. Pleiotrop etkiye sahip olan bu gen aynı zamanda öldürücüdür, yavrunun ölü doğmasına sebep olur.
   İnsanda da kolların, bacakların ve parmakların çok uzun olmasına (örümcek parmaklılık) neden olan bir dominant gen aynı zamanda göz merceğinin tam yerinde olmamasına (ectopia lentis) yol açar. Kan grubu genlerinin de pleiotrop etkiye sahip oldukları sanılmaktadır. Belli bir kan grubuna ait olan bireylerin bazı hastalıklara karşı diğer gruplardan daha duyarlı olduğu birçok araştırıcı tarafından izlenmiştir. Örneğin A grubundaki bireylerin mide kanserine, 0 grubundan olanların da duodenum kanserine diğer gruplardan daha duyarlı olduklarını gösteren bulgular vardır. Kan grubu genleri, erkek ve kadında farklı derecede olmakla beraber yaşam yeteneği ve döl verme üzerine de etki etmektedir.
   Bu konuda daha pek çok örnek verilebilir ve bilinenlerin dışında çok fazla sayıda genin pleiotrop etkiye sahip oldukları düşünülmektedir.

Linkback: http://www.gencveteriner.com/pleiotropi-t2472.0.html;msg4198