Potasyum (K)Potasyum, günlük diyette 4 g kadar bulunur. Önemli potasyum kaynakları; dana ve sığır eti, tavuk eti, sığır karaciğeri, kuru kayısı ve şeftali, muz, portakal, patates ve lahanadır.
Diyetle alınan potasyum, ince bağırsaktan emildikten sonra plazmaya ve oradan da dokulara geçer. Potasyum için beyin ve eritrositler sabit, kaslar ve karaciğer ise yenilenen kaynaklara sahiptirler.
Potasyum, vücutta özellikle hücre içinde bulunur; intrasellülerin temel katyonudur. Potasyum, hücre membranından dışarıya çok yavaş diffüze olmasına karşın, Na+/K+ATPaz’ın sağladığı enerji ile, konsantrasyon gradientine karşı intrasellülere taşınır. Erişkin sağlıklı bir insanda serum potasyum düzeyinin normal değeri 3,5-5,1 mEq/L kadardır; potasyumun eritrositteki konsantrasyonu, plazmadakinin 23 misli kadardır.
Serum potasyum konsantrasyonu, atlarda 3,6±1,2 mEq/L, sığırlarda 5,0±0,5 mEq/L, koyunlarda 4,6±0,7 mEq/L, domuzlarda 6,0±0,5 mEq/L, köpeklerde 4,1±0,3 mEq/L, kedilerde 4,3±0,2 mEq/L kadardır.
Potasyum vücuttan başlıca böbrekler yoluyla atılır. Potasyum, glomerüllerden filtre olur. Glomerüler filtrattaki potasyum, proksimal tüplerde geri emilime uğrar; distal tüplerden idrara potasyum sekresyonu olur. Distal tüplerden potasyumun idrara sekresyonunu düzenleyen faktörler arasında, alınan Na ve K’un miktarı, distal tüplerde K’un akış hızı, aldosteronun plazma düzeyi ve asit-baz dengesi sayılabilir. Erişkin sağlıklı bir insanda idrar potasyum düzeyinin normal değeri 8-54 mEq/gün kadardır. Potasyumun ciltten atılımı sodyuma oranla kısıtlıdır; gastrointestinal atılım ise önemsizdir.
Potasyumun işlevleri1) Potasyum, sodyumun ekstrasellülerdeki işlevlerini intrasellülerde üstlenir; intrasellülerde ozmotik basınca ve asit-baz dengesinin sağlanmasına katkıda bulunur. Potasyumun plazma ozmotik basıncına katkısı azdır.
2) Potasyum, intrasellülerde ribozom biyosentezi, fosforilasyonlar gibi metabolik işlevler için gereklidir.
3) Potasyum, glikolitik yolda görevli pirüvat kinazı aktifleyen bir katyondur.
4) Potasyum, sinir sistemi ile yakından ilişkilidir; sinir impulslarının transmisyonunda rol oynar. Potasyum, ayrıca kas-sinir uyarılmasında rol oynar; kas-sinir uyarı denkleminin pay kısmında yer alır.5) Potasyum, ekstrasellülerde kas aktivitesi ve özellikle kardiyak aktivite açısından önem taşır. Plazmada potasyum konsantrasyonunun çok azaldığı durumlarda çizgili kaslarda felçler ve kalp kasında bozukluklar görülebilir; plazmada potasyum konsantrasyonunun çok arttığı durumlarda ise tetani görülebilir.
6) Potasyumun doku hücrelerinin fazlalaşmasını sağlayıcı etkisi vardır.
7) Potasyumun diüretik etkisi vardır.
Linkback: http://www.gencveteriner.com/potasyum-k-t4290.0.html